Globalne przepływy BIZ w 2022 r. odnotowały spadek, projekty typu greenfield pozwalają zachować optymizm

Globalne przepływy BIZ w 2022 r. odnotowały spadek, ale mimo trudnego otoczenia inwestycyjnego, projekty typu greenfield pozwalają zachować optymizm.

Na początku lipca ukazał się najnowszy raport inwestycyjny „World Investment Report 2023” UNCTAD (Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju), który pokazuje, jak wyglądały globalne przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w ubiegłym roku, wskazuje na kluczowe trendy i wyzwania, przed którymi stoi rynek inwestycji zagranicznych, a także prezentuje priorytetowe działania niezbędne, by wypełnić lukę w zakresie finansowania BIZ. Analizując raport, warto zwrócić uwagę na kilka wniosków, które są istotne także z punktu widzenia polskich inwestorów, którzy planują lub już realizują kapitałową ekspansję na rynki międzynarodowe.

Po silnym odbiciu w 2021 r. światowe przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych spadły o 12% w 2022 r. do poziomu 1,3 biliona dolarów, na co wpływ miały m.in. globalny kryzys gospodarczy i energetyczny oraz niestabilna sytuacja geopolityczna związana z trwającą w Ukrainie wojną. Jak podkreślają analitycy, mimo odnotowanych spadków w ogólnych statystykach, bezpośrednie inwestycje zagraniczne okazały się bardziej odporne niż oczekiwano – w pewnych sektorach i regionach obserwowaliśmy wzrost przepływów, a koniec roku przyniósł informacje o nowych projektach w przemyśle i infrastrukturze.

Pozytywną przeciwwagę dla trendów spadkowych BZ stanowią dane dotyczące inwestycji typu greenfield. Jak czytamy w raporcie, liczba projektów ogłoszonych w 2022 r. wzrosła o 15 proc. r/r., a wstępne dane za I kwartał 2023 r. również wskazują na większą odporność inwestycji tego typu. Warto nadmienić, że liczba projektów inwestycyjnych typu greenfield ogłoszonych w krajach rozwijających się wzrosła o 37 proc., a ich wartość zwiększyła się ponad dwukrotnie – wzrost ten napędzały przede wszystkim megaprojekty, czyli inwestycje o wartości co najmniej 1 mld dolarów każda.

Dane sektorowe megaprojektów typu greengfield ilustrują kluczowe trendy w inwestycjach zagranicznych. Analizując raport UNCTAD, widzimy, że spośród 10 megaprojektów o najwyższej wartości 3 dotyczyły sektora półprzewodników i stanowiły odpowiedź na globalne niedobory, a 5 projektów związanych było z odnawialnymi źródłami energii. W kontekście globalnego kryzysu energetycznego nie można pomijać także danych dotyczących inwestycji w sektorze wydobywczym. Rosnące ceny energii oraz nacisk na większe bezpieczeństwo energetyczne spowolniły nieco trend odchodzenia od paliw kopalnych i po spadkach inwestycji w tym segmencie w poprzednich latach, w 2022r. liczba projektów typu greenfield w przemyśle wydobywczym wzrosła o 15 proc. Zwracam szczególną uwagę na wzrosty liczby inwestycji typu greenfield, ponieważ właśnie inwestycje tego typu w długim terminie zwiększają wzrost gospodarczy.

Warto zauważyć, że spadek przepływów odczuły głównie rozwinięte gospodarki, gdzie BIZ zmalały o 37 proc., do 378 miliardów dolarów. Jednocześnie przepływy do krajów rozwijających się wzrosły o 4 proc. Inwestorzy szukają kierunków nieoczywistych, które nie są tak często wybierane jak największe gospodarki świata, ale stwarzają wiele atrakcyjnych możliwości inwestycyjnych. Wskazywaliśmy na nie m.in. w raporcie „Polskie Inwestycje zagraniczne – nowe trendy i kierunki”, który w PFR TFI opracowaliśmy wspólnie z PwC Polska. Co istotne w kontekście poszukiwania atrakcyjnych kierunków inwestycyjnych, autorzy „World Investment Report” podkreślają, że w ubiegłym roku po raz pierwszy od czasu pandemii zdecydowanie wzrosła liczba inicjatyw sprzyjających inwestycjom zagranicznym – zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.

Większość rozwiązań przyjętych przez kraje rozwijające się koncentrowała się na ułatwieniach i otwarciu nowych sektorów na działalność inwestorów zagranicznych.  Patrząc na dane sektorowe, największy wzrost BIZ odnotowały w zeszłym roku te branże, które – w wyniku pandemii oraz wojny na Ukrainie – były najbardziej narażone na zakłócenia związane z funkcjonowaniem łańcuchów dostaw: takie jak elektronika, półprzewodniki, motoryzacja i produkcja maszyn. Jednocześnie aż trzykrotny wzrost liczby projektów odnotowano w sektorze produkcji baterii i akumulatorów, w którym wartość inwestycji osiągnęła 100 miliardów dolarów.

Sektorem, który wykazywał konsekwentny wzrost, była energetyka odnawialna. Choć w porównaniu do rekordowego 2021 r., jego tempo było niższe, to inwestycje związane z energią słoneczną i wiatrową urosły o 8 proc. Autorzy raportu wskazują jednocześnie, że potrzeby inwestycyjne w tym segmencie są dużo wyższe, w szczególności w krajach rozwijających się – potrzeba blisko 1,7 biliona dolarów rocznie na inwestycje w OZE. Jako kluczową barierę, która ogranicza inwestycje zagraniczne w tym segmencie, autorzy wskazali koszt kapitału, zaznaczając jednocześnie, że rozwiązaniem, które pomogłoby przezwyciężyć tę barierę, jest współpraca inwestorów z sektorem publicznym oraz instytucjami finansowymi, co nie tylko znacząco obniża koszt kapitału, ale i pozwala zmniejszyć ryzyko inwestycyjne.

W takim modelu działają fundusze ekspansji zagranicznej zarządzane przez PFR TFI. Współfinansując część inwestycji, proporcjonalnie do naszego zaangażowania w projekcie, dzielimy z polskim partnerem ryzyko inwestycyjne. Ponadto jako podmiot będący częścią Grupy PFR uwiarygadniamy pozycję polskiego inwestora za granicą, co może być szczególnie istotne właśnie na rynkach rozwijających się.

Podsumowując raport UNCTAD, można stwierdzić, że niestabilne otoczenie wciąż stanowi poważne wyzwanie dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych i biznesu międzynarodowego. Analitycy dość ostrożnie patrzą na perspektywy dotyczące roku 2023, widząc utrzymujące się ryzyko geopolityczne i gospodarcze, co ich zdaniem nie pozwoli na odbicie przepływów BIZ w tym roku. Jednocześnie podkreślają rolę projektów typu greenfield, które dla wielu przedsiębiorstw stały się sposobem, by reagować na globalne zakłócenia i restrukturyzację łańcuchów dostaw.