Czy polskie firmy są otwarte na wdrożenia sztucznej inteligencji? [BADANIE EY]

Coraz więcej przedsiębiorstw przemysłowych odważnie inwestuje w sztuczną inteligencję, chcąc wykorzystać jej potencjał do transformacji swoich działalności.

Według badania EY – CEO Outlook Survey – 45% liderów z sektora produkcyjnego uznaje SI za kluczowy czynnik wpływający pozytywnie na innowacyjność i efektywność biznesową. Obecnie, niemal połowa firm z tej branży (49%) aktywnie angażuje środki w rozwój oparty na sztucznej inteligencji. Polskie przedsiębiorstwa produkcyjne także nie pozostają w tyle – z raportu EY wynika, że 21% z nich zakończyło już wdrażanie sztucznej inteligencji, a 41% jest w trakcie implementacji.

Firmy produkcyjne, już korzystające z rozwiązań SI takich jak uczenie maszynowe, obecnie dostrzegają dodatkowe korzyści płynące z generatywnej sztucznej inteligencji (GenAI), co wpływa na ich strategie rozwoju.

Z globalnego badania EY wynika, że 49% przedsiębiorstw zaawansowanych technologicznie inwestuje w innowacje SI, a w ciągu następnego roku dołączy do nich kolejne 41% firm z branży. Zaledwie 10% organizacji na razie nie planuje wykorzystywania SI

W kontekście polskiego rynku, firmy dobrze adaptują się do nowych technologii. Z badania EY wynika, że 21% dużych i średnich przedsiębiorstw produkcyjnych w Polsce już wykorzystuje sztuczną inteligencję, a 41% wdraża te technologie. Tylko 9% nie ma planów związanych z SI na najbliższe dwa lata. Ciekawym aspektem jest, że 51% firm stosujących sztuczną inteligencję to nowi użytkownicy, korzystający z tych rozwiązań nie dłużej niż 2 lata, co pokazuje szybkie przyjmowanie nowych technologii. 39% firm używa SI między 2 a 5 lat, a 7% to pionierzy, korzystający z tych rozwiązań od 5 do 10 lat.

Najpierw cyberbezpieczeństwo, potem sztuczna inteligencja

Aby efektywnie korzystać z zalet sztucznej inteligencji, sektor produkcyjny musi priorytetowo traktować aspekty cyfrowej odporności. Podstawowym wyzwaniem w ekspansji SI w przedsiębiorstwach są problemy związane z ochroną danych i ich zarządzaniem. Brak odpowiednich umiejętności w tym obszarze może opóźniać wdrażanie innowacyjnych technologii. Z badania przeprowadzonego w Polsce wynika, że 20% przedstawicieli sektora produkcyjnego uważa, że obawy dotyczące bezpieczeństwa danych stanowią znaczącą przeszkodę w decyzji o implementacji sztucznej inteligencji.

Kluczowe dla transformacji w przemyśle jest inwestowanie w cyberbezpieczeństwo. W miarę rosnącej cyfryzacji, złożoności systemów produkcyjnych i generowania większych wolumenów danych, wzrasta ryzyko cyberataków. Inwestycje w bezpieczeństwo cyfrowe minimalizują ryzyko strat, na przykład z przestojów w produkcji. Pełne korzyści z wdrażania sztucznej inteligencji są możliwe tylko w środowisku zabezpieczonym przed atakami cybernetycznymi – podkreśla Leszek Mróz, Partner w EY, ekspert w centrum kompetencji dla doradztwa biznesowego OT/IoT.

Dyrektywa NIS2 motorem zmian

Dla sektora produkcyjnego nowym impulsem do zwiększenia wysiłków w dziedzinie cyberbezpieczeństwa jest wprowadzenie dyrektywy NIS2, która zacznie obowiązywać 18 października bieżącego roku. Rozszerzając zakres obowiązków, nowe regulacje unijne dotyczą większej liczby podmiotów, w tym producentów żywności, i wprowadzają możliwość nakładania sankcji. Zaskakujące jest, że jedna trzecia firm nie planuje zwiększać budżetu na cyberbezpieczeństwo, pomimo rosnących wymagań, jak wskazuje raport „W oczekiwaniu na NIS2: stan przygotowań” przygotowany przez CSO Council, EY Polska oraz Trend Micro.

„Firmy w Polsce, nieświadome swojego zobowiązania do przestrzegania dyrektywy NIS2, powinny jako pierwszy krok zweryfikować, czy nowe przepisy ich dotyczą. Nie można się ograniczać do kryterium wielkości przedsiębiorstwa, ponieważ dyrektywa obejmuje również mikro i małe firmy, jeśli odgrywają one istotną rolę w społeczeństwie lub gospodarce. Przedsiębiorstwa, które już były regulowane przez NIS lub inne wytyczne branżowe, są lepiej przygotowane na zmiany. Dla innych jest to wyzwanie, które wymaga znacznego wysiłku, by dostosować się do nowych wymogów, a czasu na to jest niewiele”, mówi Patryk Gęborys, Partner w EY, specjalista od bezpieczeństwa informacji i technologii.

NIS2 jest reakcją na nasilające się i bardziej złożone cyberzagrożenia, które dotykają również sektor produkcyjny. Takie ataki mogą prowadzić do przestojów, generując poważne straty finansowe, szkodząc reputacji firmy, oraz zakłócając łańcuchy dostaw. Działania wymagane przez dyrektywę wskazują na kluczowe obszary związane z ryzykiem cybernetycznym, których przestrzeganie pomoże przedsiębiorstwom wzmocnić ich cyfrową odporność w coraz bardziej dynamicznym i nieprzewidywalnym środowisku cyfrowym.

Wyzwania dla firm: niepewne łańcuchy dostaw i niedobór pracowników

W sektorze przemysłowym, obok wyzwań związanych z cyberbezpieczeństwem, pojawiają się inne kluczowe kwestie. Jedną z nich jest adaptacja łańcuchów dostaw, co jest priorytetem dla 29% CEO z branży, jak pokazuje badanie EY CEO Outlook Survey 2023. Ponadto, 32% respondentów wstrzymało swoje plany dotyczące łańcucha dostaw z powodu zmieniającego się środowiska geopolitycznego, a 49% dyrektorów generalnych dostosowuje łańcuchy dostaw poprzez różne strategie, takie jak dywersyfikacja dostawców czy relokacja produkcji.

Brak kwalifikacji technologicznych wśród pracowników również stanowi barierę dla rozwoju SI w przemyśle. Z danych wynika, że 27% CEO uważa za priorytetowe przyjęcie nowych modeli pracy i opracowanie strategii dla zatrudnienia i retencji talentów. Dla 26% firm, największym wyzwaniem jest zdobycie talentów z odpowiednimi umiejętnościami, co skłania 35% organizacji do zwiększenia inwestycji w rozwój pracowników.

Jak zauważa Artur Miernik, Partner EY Polska, lider zespołu People Consulting, sektor produkcji musi znaleźć równowagę między robotyzacją a ludzkim czynnikiem. Choć technologia, w tym sztuczna inteligencja, odgrywa coraz większą rolę, kluczowe pozostaje zaangażowanie i rozwój pracowników. Budowanie zaufania do innowacji i przekonanie pracowników, że AI jest wsparciem, a nie zagrożeniem, jest kluczowe dla firm dążących do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej

Jak efektywnie wdrożyć sztuczną inteligencję

Efektywne wdrożenie sztucznej inteligencji w przemyśle wymaga kompleksowego podejścia, które uwzględnia różne aspekty działalności przedsiębiorstwa, od zarządzania zasobami po integrację z ekosystemem technologicznym. Oto szczegółowe wyjaśnienie pięciu kluczowych inicjatyw:

• Utworzenie specjalistycznego zespołu SI: Taki zespół powinien nie tylko zarządzać zasobami związanymi z SI, ale również monitorować jej wpływ na wyniki firmy i propagować wiedzę o SI wśród wszystkich pracowników. Zadaniem zespołu jest również identyfikacja obszarów, gdzie AI może przynieść największe korzyści.

• Dostosowanie strategii SI do rynku i regulacji prawnych: Firmy muszą zrozumieć, jak SI może wspierać ich cele biznesowe i jakie są specyficzne wymagania oraz ograniczenia prawne w ich branży. Opracowanie strategii AI, która jest zgodna z międzynarodowymi normami, takimi jak SI Act czy NIS2, jest kluczowe dla legalnej i skutecznej implementacji technologii.

• Rozwój programu przekwalifikowania pracowników: Szkolenia i edukacja są niezbędne dla zapewnienia, że pracownicy są przygotowani do wykorzystywania SI. Plan przekwalifikowania powinien obejmować różne poziomy organizacji i zapewniać pracownikom umiejętności potrzebne do efektywnej pracy z nowymi narzędziami.

• Aktualizacja architektury danych: Aby SI mogła efektywnie funkcjonować, potrzebne są dobrze zorganizowane i dostępne dane. Tworzenie mapy drogowej dla danych pomoże w identyfikacji luk w danych, które muszą zostać wypełnione, oraz w określeniu, jak najlepiej wykorzystać istniejące zasoby danych.

• Rozwijanie partnerstw w ekosystemie SI: Podobnie jak w zarządzaniu łańcuchem dostaw, zarządzanie partnerstwami technologicznymi jest kluczowe. Należy dokładnie ocenić potencjalnych partnerów pod kątem ich zdolności do integracji z istniejącymi systemami, elastyczności i zdolności do zarządzania zmianami. Skuteczna współpraca może przyspieszyć wdrożenie SI i zwiększyć jej wartość dla organizacji.

Te inicjatywy, opracowane i zalecane przez ekspertów EY, mają na celu nie tylko strategiczne, ale i praktyczne wdrożenie sztucznej inteligencji, co przekłada się na rzeczywiste korzyści biznesowe i operacyjne dla firm w sektorze produkcyjnym.

O badaniu:
Badanie powstało na bazie globalnych badań EY przeprowadzonych w 2023 r. wśród członków wyższej kadry zarządzającej z sektora produkcyjnego w ramach CEO Outlook Survey. Dodatkowo wykorzystano dane z lokalnego badania – Jak polskie firmy wdrażają AI – zrealizowanego w sierpniu i wrześniu 2023 r. metodą CATI i CAWI. Próba objęła 501 średnich i dużych firm, z których 40% stanowiły przedsiębiorstwa produkcyjne. Ostatnim źródłem danych jest raport W oczekiwaniu na NIS2: stan przygotowań opracowany przez CSO Council, EY Polska oraz Trend Micro.