Systemy ERP kluczem do zrównoważonego rozwoju firm

Jaką rolę systemy ERP odgrywają przy obliczaniu, monitorowaniu i raportowaniu śladu węglowego przedsiębiorstw?

Cyfryzacja i neutralność klimatyczna nie wykluczają się wzajemnie, wręcz przeciwnie, są ze sobą ściśle powiązane. Zrównoważone i efektywne zarządzanie emisją dwutlenku węgla bezsprzecznie wymaga wprowadzenia zaawansowanej cyfryzacji. W systemach ERP przechowywane są wszystkie istotne dane przedsiębiorstwa, czyniąc je centralnymi bazami danych i procesów. Dlatego, obok MES i TMS (systemów zarządzania transportem), odgrywają one kluczową rolę w obliczaniu i monitorowaniu emisji gazów cieplarnianych.

Cele klimatyczne Unii Europejskiej i Niemiec

Redukcja emisji gazów cieplarnianych o 65% do 2030 roku w stosunku do roku 1990 to ambitny cel klimatyczny Niemiec. Aby go osiągnąć, w ciągu najbliższych 10 lat trzeba będzie zaoszczędzić 372 megatony dwutlenku węgla. Ten ambitny program społeczno-polityczny sprawił, że systemy ERP i Business Intelligence stały się centralnymi narzędziami do poprawy efektywności ekologicznej i realizacji celów ochrony środowiska. Odnosi się to w szczególności do zarządzania emisją dwutlenku węgla.

Od 2024 roku znaczna większość przedsiębiorstw będzie ustawowo zobowiązana do raportowania swojego śladu węglowego. Już dziś banki, biegli referenci i inne instytucje skutecznie wywierają nacisk na gospodarkę w zakresie ochrony środowiska. Neutralność klimatyczna i zarządzanie emisją dwutlenku węgla stawia wiele małych i średnich przedsiębiorstw przed nowymi wyzwaniami.

Pomyślne wdrażanie cyfrowego zarządzania zrównoważonym rozwojem

Współpraca na wszystkich szczeblach przedsiębiorstwa

Wszystkie obszary przedsiębiorstwa, od księgowości poprzez technologię, sprzedaż, zakupy i produkcję aż do serwisu mają wpływ na bilans dwutlenku węgla. Dlatego zarządzanie emisją CO2 musi stać się celem strategicznym całej organizacji. Kluczowe procesy nieodłącznie związane ze śladem węglowym to: analiza, redukcja, kompensacja i komunikacja.

Ogromne znaczenie ma przy tym dostępność poprawnych i kompletnych danych. System ERP jako tzw. Single Source of Truth stanowi podstawę do przeprowadzania wszelkich analiz i podejmowania odpowiednich środków w zakresie całościowego zarządzania emisją dwutlenku węgla, aż do osiągnięcia neutralności klimatycznej poprzez:

• Ciągłe śledzenie emisji CO2
• Opracowanie strategii redukcji emisji
• Wdrażanie środków zapobiegawczych
• Nadzorowanie zmian emisji

Dane dostępne w systemie ERP są analizowane przez różne oprogramowania wyspecjalizowane w śledzeniu emisji, do których zaliczane są m.in. Planetly, Klima, Metrix lub PlanA. Obliczanie emisji dwutlenku węgla spełnia przy tym wymogi standardów GRI, DNK, SBTi i EU Taxonomy. Na tej podstawie tworzony jest bilans CO2 i definiowany ślad węglowy.

System ERP jako stabilny fundament

Wiele systemów ERP znajduje się obecnie w fazie przeprowadzania krytycznych zmian technologicznych. Przechodzą one ewolucję od klasycznego do inteligentnego systemu ERP, kończąc na w pełni zautomatyzowanym systemie. Poprzez adaptowanie systemów na potrzeby technologii chmury i platform stają się one coraz bardziej kognitywne i de facto inteligentne. Coraz częściej wykorzystywane są w tym celu algorytmy sztucznej inteligencji.

Przeprowadzanie całościowych, ukierunkowanych analiz emisji dwutlenku węgla

Przy zarządzaniu emisją dwutlenku węgla rozróżnia się bezpośrednią, własną emisję i pośredni ślad węglowy. Ślad węglowy to z jednej strony emisja związana z zakupioną energią, a z drugiej strony całe spektrum emisji wzdłuż łańcucha logistycznego wraz ze wszystkimi działaniami przygotowawczymi. Sposób przygotowania takiego bilansu przedstawia następująca grafika:

Zintegrowane zarządzanie emisją dwutlenku węgla w połączeniu z systemem ERP, będącym punktem sterowania całego łańcucha wartości, może poprowadzić przedsiębiorstwa do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Bazując na danych ERP, MES i TMS, system wyspecjalizowany w szukaniu potencjałów redukcji emisji gazów cieplarnianych może przeprowadzać obszerne analizy aktualnej emisji dwutlenku węgla. Następnie, z pomocą systemu ERP, możliwa jest redukcja emisji we wszystkich istotnych obszarach działalności.

Do obszarów tych należą sterowanie łańcuchem dostaw i planowanie produkcji, jak również planowanie zbytu, zarządzanie flotą pojazdów, systemy transportowe oraz wszystkie działania w sprzedaży. Przykładem może być wymiana wszystkich prefabrykatów obciążonych wysoką emisją dwutlenku węgla na produkty ze znacznie lepszym ekobilansem. Przedsiębiorstwa mogą w dużym stopniu redukować zasoby poprzez wdrażanie skonsolidowanych procesów operacyjnych, zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego i zużycia papieru, ograniczenie wyjazdów służbowych, oszczędne wykorzystanie materiałów produkcyjnych i opakowaniowych oraz środków pomocniczych, jak również recykling odpadów.

Ponadto, dzięki optymalizacji planowania zbytu i dyspozycji materiałów można uniknąć nadprodukcji. W ten sposób producenci mogą realizować całościowe bilansowanie i śledzenie emisji dwutlenku węgla oraz wdrażać środki zapewniające redukcję emisji i kompensację śladu węglowego.

Aby osiągnąć neutralność klimatyczną przynajmniej początkowo trzeba korzystać z możliwości kompensacji, takich jak np. przekazywanie ustalonych środków na ponowne zalesianie lasów deszczowych, tworzenie torfowisk i humusu, z własnej inicjatywy lub poprzez wyspecjalizowane organizacje. Przedsiębiorstwa coraz bardziej zwracają uwagę na efektywność środowiskową swoich partnerów biznesowych, ponieważ nieodpowiedni partner może negatywnie wpłynąć na własne wyniki. Przykładem mogą tu być nabywane prefabrykaty, które posiadają bardzo ujemny ślad węglowy.

Ustalanie standardów cyfrowych ze wsparciem polityki

Do udziału w warsztatach na temat zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw obok producentów systemów ERP, jak np. proALPHA, zaproszono także niemieckie Ministerstwo Ochrony Środowiska wraz z politykami z lokalnych urzędów zajmujących się ochroną środowiska. Okazało się jednak, że politykom i urzędnikom często brakuje wiedzy o aplikacjach i danych wykorzystywanych przez sektor przedsiębiorstw produkcyjnych.

Natomiast wielu producentów i dostawców oprogramowania nie jest wystarczająco poinformowana o obowiązujących wymaganiach z zakresu zrównoważonego rozwoju i neutralności klimatycznej. Dlatego w przyszłości współpraca pomiędzy dostawcami oprogramowania dla biznesu, Ministerstwem Ochrony Środowiska i przedsiębiorstwami produkcyjnymi powinna zostać zintensyfikowana w formie kolejnych spotkań.

Dla dostawców systemów ERP najważniejsze jest zapewnienie integracji istotnych źródeł danych wzdłuż łańcucha wartości przedsiębiorstwa wraz z łańcuchem dostaw i kanałami sprzedaży, aby w szczególności firmy produkcyjne mogły wykorzystywać specyficzne rozwiązania do śledzenia emisji dwutlenku węgla.

Status zrównoważonego rozwoju przemysłu produkcyjnego

Branża jest w stanie gotowości. Mimo to kwestia zrównoważonego rozwoju i konieczność śledzenia emisji dwutlenku węgla nie osiągnęły jeszcze wymaganego statusu wśród dostawców oprogramowania i przedsiębiorstw produkcyjnych. Standardowe powiązanie wszystkich źródeł danych istotnych do analizy emisji dwutlenku węgla oraz integracja aplikacji takich jak Business Intelligence są kluczowe dla zarządzania emisją CO2. Na tej podstawie można podejmować odpowiednie kroki w celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w produkcji. W wyniku badań przeprowadzonych wśród dostawców i użytkowników oprogramowania, w ramach projektu „Cyfrowe narzędzia sterujące zarządzaniem zrównoważonym rozwojem” na zlecenie Ministerstwa Ochrony Środowiska, stwierdzono:

• Nie tylko wśród dostawców oprogramowania, lecz także wśród przedsiębiorstw produkcyjnych odnotowano potrzebę wprowadzania standardów, np. do obliczania bilansów klimatycznych.

• Życzeniem przedsiębiorstw jest łatwa integracja różnych rozwiązań.

• Natomiast dostawcy oprogramowania z przykrością stwierdzają, że klienci często nie wykorzystują w pełni oferowanych funkcji do zarządzania zrównoważonym rozwojem.

Zwiększająca się liczba ustawowych wymogów i rosnąca świadomość zmian klimatycznych i związanych z nimi potrzeb po stronie konsumentów są napędem dla przedsiębiorstw do szybkiej transformacji własnych procesów w zgodzie ze zrównoważonym rozwojem. Inteligentne systemy ERP w swojej funkcji jako Process Hub i Single Source of Truth oraz jako łącznik pomiędzy różnymi rozwiązaniami specjalistycznymi do śledzenia emisji dwutlenku węgla w niedalekiej przyszłości zaoferują nowe rozwiązania technologiczne do realizacji całościowego zarządzania emisją CO2.

Jakie szanse wiążą się ze zrównoważonym rozwojem?

Produkcja realizująca założenia zrównoważonego rozwoju szybko zyskuje na znaczeniu. Dla rosnącej liczby przedsiębiorstw zrównoważony rozwój stał się celem strategicznym. Ponadto wiele firm coraz większą wagę przykłada do własnej odpowiedzialności społecznej (Corporate Social Responsibility).

3 kluczowe aspekty

Przy omawianiu tematu zrównoważonego rozwoju ważną rolę odgrywają tzw. trzy P: profit, pracownicy, planeta, czyli aspekty ekonomiczne, społeczne i ekologiczne.

Aspekty ekonomiczne

Zdobywanie nowych rynków i wzrost rozpoznawalności nowych produktów i usług zaliczane są do najistotniejszych celów marketingowych firm. Idea zrównoważonego rozwoju może przy tym z łatwością zostać włączona do założeń marketingu. Jeżeli kwestia finansowania tych założeń zostanie przedstawiona w odpowiednim świetle, inwestorzy nie będą zwlekać z przekazaniem odpowiednich środków. Dodatkowym źródłem synergii w tym obszarze może stać się cyfryzacja.

Aspekty społeczne

Cele przedsiębiorstwa coraz częściej znajdują się w centrum zainteresowania potencjalnych klientów i pracowników. Znajduje to odzwierciedlenie podczas procesów rekrutacyjnych – firmy inwestujące w zrównoważony rozwój są cenione przez pracowników zainteresowanych innowacjami. Innowacje decydują przy tym nie tylko konkurencyjności danego przedsiębiorstwa, ale są również wkładem w rozwój całych społeczności.

Aspekty ekologiczne

Zarówno dla przedsiębiorstw, jak i dla klientów przejrzystość procesów wzdłuż całego łańcucha wartości jest ważnym wskaźnikiem dla zrównoważonego rozwoju. Umożliwia to m.in. szczegółowe prześledzenie dróg transportu i warunków produkcji oraz ciągłe wprowadzanie ulepszeń. Również zarządzanie ryzykiem z uwzględnieniem ekologii odgrywa coraz istotniejszą rolę. Aktualnie wiele przedsiębiorstw operujących na globalną skalę ponownie ocenia lokalizację swoich oddziałów w kontekście ich oddziaływania na środowisko.

Co stanowi wsparcie dla zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych?

Aby zrównoważony rozwój stał się podstawą funkcjonowania zakładu produkcyjnego, musi on stać się częścią składową wszystkich struktur wewnętrznych i wszystkich procesów. Pierwszym wyzwaniem jest zwykle zidentyfikowanie odpowiednich obszarów. Zrównoważony rozwój można osiągnąć poprzez uwzględnienie czterech głównych zagadnień:

Produkty i usługi

Jeżeli produkty oferowane przez przedsiębiorstwo działają efektywniej od swoich poprzedników, dla klientów są one pozytywnym wkładem w ich bilans ekologiczny. Również usługi umożliwiające zarządzanie firmą w zrównoważony sposób stwarzają nowe szanse dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Zarządzanie i procesy

Zrównoważony rozwój bazuje na decyzjach podejmowanych na najwyższym szczeblu. Za pomocą przemyślanego systemu bonusów możliwe jest dodatkowe zmotywowanie menadżerów do większego zaangażowania w tym zakresie.

Ekologiczne myślenie i działanie zaczyna się już przy najdrobniejszych czynnościach i powinno stać się stałym elementem kultury pracy w przedsiębiorstwie. Niezwykle ważne jest przy tym, aby pracownicy od samego początku zostali włączeni do procesu transformacji i mieli możliwość przedstawiania własnych, innowacyjnych pomysłów.

Produkcja i sieci tworzenia wartości dodanej

Jeżeli zrównoważony rozwój ma stać się mottem przedsiębiorstwa, konieczne jest sprawdzenie, jak wyznaczone cele są realizowane przez własną produkcję, i jak w tej kwestii prezentują się dostawcy i klienci. Przemysł motoryzacyjny już dziś stosuje tzw. Traceability, dzięki czemu możliwe jest prześledzenie etapów produkcji nawet najmniejszych komponentów. Ważną rolę odgrywa tu również możliwość analizowania pomiarów, np. przy rejestracji procesów produkcyjnych w kontekście emisji dwutlenku węgla. Jednym z chętnie stosowanych rozwiązań jest gospodarka o obiegu zamkniętym.

Dlaczego gospodarka o obiegu zamkniętym jest istotna dla małych i średnich przedsiębiorstw?

Już podczas planowania produkcji należy przygotować grunt pod zrównoważony rozwój. Zależnie od branży, produkty mogą być wykorzystywane dwu- lub nawet trzykrotnie, co pozwala na efektywne zarządzanie zasobami.

Gospodarka o obiegu zamkniętym z reguły wydłuża cykl życia produktu. Jeżeli klient może dłużej stosować dany produkt, rzadziej będzie musiał go wymieniać. Dlatego zmniejszenie ilości sprzedawanych produktów powinno znaleźć odzwierciedlenie w modelu biznesowym firmy. Możliwym rozwiązaniem są modele biznesowe oparte na subskrypcjach.

Gdy cykl życia produktu zostanie zakończony, przedsiębiorstwa mają możliwość powrotnego przekazania maszyny lub urządzenia do obiegu. Opcja ta jest dotychczas stosunkowo rzadko stosowana w praktyce. Powodem jest brak wiarygodnych danych maszyn, aby ponownie wprowadzić komponenty do obiegu.

W jaki sposób cyfryzacja może wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym w przemyśle?

Cyfryzacja ułatwia zapisywanie i przetwarzanie danych. Ponadto pozwala na łatwy dostęp do danych przez partnerów, co znacząco poprawia komunikację podczas przeprowadzania operacji biznesowych. Dzięki kompleksowym rozwiązaniom oferowanym przez system ERP, np. proALPHA, możliwe jest stworzenie i udostępnienie wspólnej bazy informacyjnej. Gwarantuje to dłuższe wykorzystanie produktów i ich późniejszy zwrot do obiegu, co znacząco wpływa na ich bilans ekologiczny.

Zainteresował Cię temat zrównoważonego rozwoju, a może chcesz monitorować i raportować pozostawiany przez Twoje przedsiębiorstwo ślad węglowy?

Dowiedz się więcej na temat grupy proALPHA i naszych rozwiązań. Zapraszamy do  obejrzenia filmiku. Dołącz do nas dbając nie tylko o planetę, ale także o rozwój Twojej firmy.