Jakie trendy będą dominować w polskim przemyśle w najbliższej przyszłości?

Ostatnie lata nauczyły nas pokory wobec szybko zmieniającego się świata. Przekonaliśmy się, że niematerialne zdobycze europejskiej cywilizacji, takie jak poczucie bezpieczeństwa czy stabilność ekonomiczno-polityczna, nie są nam dane raz na zawsze. Do tego dochodzi coraz częściej odzywający się głos eksploatowanej planety i potrzeba poważnej refleksji nad jej kondycją oraz sposobami zapobiegania globalnej katastrofie.

Od pewnego czasu mówi się, że żyjemy w świecie określanym akronimem BANI: kruchym (Brittle), niespokojnym (Anxious), nieliniowym (Non-linear) i niezrozumiałym (Incomprehensible). Najbliższa przyszłość będzie czasem adaptacji do tej nowej wizji świata, zarówno w kontekście strategii prywatnych jak i biznesowych. W obszarze przemysłu zdominuje ją kilka najistotniejszych trendów.

Zapewnienie odporności łańcucha dostaw

Zagrożone lub wręcz przerwane łańcuchy dostaw to problem, z którym przemysł boryka się już od kilku lat. Pandemia Covid-19, konflikt zbrojny w Ukrainie czy nieprzewidziane katastrofy naturalne, jak ostatnie trzęsienie ziemi w Turcji, nauczyły nas, że otoczenie gospodarcze zrobiło się niestabilne i nieprzewidywalne, co ma zasadniczy wpływ na koszty, procesy i samo funkcjonowanie przedsiębiorstw.

Zapewnienie odporności łańcucha dostaw stało się kluczowe dla przetrwania na wysoce konkurencyjnym rynku. Firmy otwierają się na nowe technologie i rozwiązania, wspierające ich w radzeniu sobie z tym wyzwaniem. Widać wyraźny wzrost świadomości polskich przedsiębiorstw w obszarze szczupłego zarządzania. Coś, co jeszcze do niedawna było innowacyjnym „dodatkiem”, staje się istotnym składnikiem strategii rozwoju. Wdrażane są inteligentne systemy, pozwalające na bieżące kontrolowanie przepływu materiałów, optymalizację asortymentu czy nawet konsolidację dostawców. Trend ten będzie z pewnością zyskiwał na znaczeniu w najbliższej przyszłości.

Należy się również spodziewać, że konieczność skuteczniejszej kontroli łańcucha dostaw poskutkuje przeniesieniem produkcji z powrotem do krajów Unii Europejskiej. Wiele wskazuje, że zyska na tym Polska, która rozwija się w kierunku wiodącej roli w UE, nadal przyciągając inwestycje i siłę roboczą.

Pionowa integracja

W dobie problemów z dostępnością surowców, zachwianą płynnością produkcji, zmianą demograficzną, istotnie wpływającą na rynek pracy, coraz częściej słyszy się o strategii pionowej integracji. Pozwala ona nie tylko uodpornić łańcuch dostaw na wszelkiego rodzaju fluktuacje otoczenia biznesowego, ale także utrzymać know-how w obrębie własnej organizacji, a także ochronić je przed konkurencją. Wertykalne podejście to także sposób na poszerzanie zakresu zasobów intelektualnych – dostępu do nowych technologii czy bazy talentów.

Strategia ta ma oczywiście swoje wady, wynikające ze złożoności zarządzania wieloma etapami procesu produkcyjnego. Tu jednak z pomocą przychodzi nam kolejny istotny trend.

Automatyzacja i cyfryzacja produkcji

To oczywiście żadna nowość. O automatyzacji i cyfryzacji produkcji mówimy od dawna. Jednak wydaje się, że teraz polski rynek jest na nie dużo bardziej otwarty. Przedsiębiorcy mają znacznie większą łatwość akceptowania transformacji cyfrowej, bo przekonali się, jak szybko następuje postęp technologiczny w tej dziedzinie. Kto nie nadąża, zostaje z tyłu.

Postawie takiej sprzyja, rzecz jasna, również niedobór siły roboczej. I nie chodzi tu tylko o to, że część ludzkiej pracy stopniowo przejmują roboty, ale także o elastyczność i zwinność działania w sytuacji dużej rotacji pracowników. W tym kontekście rozwiązania takie jak na przykład cyfrowe instrukcje montażu, pozwalające natychmiast podjąć pracę nowym operatorom, z pewnością będą zyskiwać na znaczeniu.

Szukanie oszczędności kosztów w nieoczywistych obszarach

Galopująca inflacja, problemy z dostępnością surowców, zawirowania geopolityczne, zagrażające łańcuchom dostaw, powodują wzrost kosztów produkcji, a co za tym idzie cen produktów. To z kolei obniża konkurencyjność rynkową. Szukając wyjścia z tej sytuacji producenci zaczynają odkrywać i doceniać potencjał optymalizacji procesów.

Co więcej, szuka się oszczędności w mniej oczywistych obszarach, na przykład zarządzaniu częściami C, do których należą między innymi elementy złączne. Okazuje się, że duży wolumen tego typu asortymentu oraz powiązane z nim procesy mają realny wpływ na strukturę kosztów firmy.

Zrównoważony rozwój

Procesy z kolei prowadzą nas do idei zrównoważonego rozwoju. Wyrażenie to było chyba najczęściej powtarzanym zwrotem 2022 roku. Dużo o tym mówiliśmy, może czasem do znudzenia, ale to tylko świadczy o tym, że wszystkim nam zależy na biznesie świadomym ekologicznie i społecznie.

Trend ten inspirowany jest również oddolnie, zmianami na rynku pracy. Do głosu dochodzi nowa generacja pracowników, świadomych ekologicznie, dla których utożsamianie się z wartościami pracodawcy ma często większe znaczenie niż benefity materialne. To oni przejmą inicjatywę we wprowadzaniu zmiany ekologicznej, zamiast ekonomicznej.

Nowe strategie zatrudniania

Patrząc na biznes z szerszej perspektywy, nie sposób pominąć czynnika diametralnie zmieniającego się rynku pracy. Coraz częściej mówimy o rynku pracownika, zmianie pokoleniowej, zamianie etosu pracy na etos samorozwoju. Polski rynek będzie tu wyjątkowo ciekawym polem obserwacji.

Według danych Eurostatu stopa bezrobocia jest w Polsce prawie najniższa w Europie (3% w listopadzie 2022, obok Czech 2,7% i Niemiec 3%). Na rynek wchodzi nowe pokolenie tzw. „job-hopperów”, którzy chętnie i często zmieniają pracę, jeżeli tylko staje się ona nudna lub w innym zakresie nie spełnia ich oczekiwań. Jednocześnie pokolenie to zderza się z wyznawanym wciąż przez starszych stażem kolegów kultem pracy, co będzie powodować napięcia i problemy komunikacyjne.

W tym kontekście coraz większe znaczenie ma inkluzywne przywództwo, oparte raczej na inteligencji emocjonalnej niż IQ. Rolą liderów będzie przeprowadzenie przedsiębiorstw przez trudny proces dostosowania się do tej sytuacji z uwzględnieniem różnych potrzeb i różnych postaw wielopokoleniowej załogi.

Trzeba będzie także pochylić się na nowymi strategiami zatrudniania w świecie, gdzie wprost rozumiane wartości materialne ustępują miejsca takim czynnikom jak poczucie bezpieczeństwa, potrzeba uwagi, zgodność własnych wartości z wartościami firmy.

Jak zapewnić pracownikom przestrzeń do rozwijania swojego potencjału i samorealizacji, a jednocześnie zabezpieczyć interesy firmy? Szczególnie w przemyśle, gdzie większość stanowisk dotyczy wciąż pracy fizycznej, opartej często na automatycznych, powtarzalnych czynnościach, będzie to dużym wyzwaniem.