Polska droga do atomu czyli jak wygląda dotychczasowe kalendarium działań

W wyniku modernizacji i budowy nowych jednostek, moc elektrowni jądrowych na całym świecie stale rośnie. Obecnie 55 reaktorów na świecie jest w budowie. Większość budowanych bądź planowanych reaktorów znajduje się w regionie azjatyckim. W wielu przypadkach dalsza zdolność produkcyjna wielu jednostek atomowych jest tworzona poprzez modernizację bieżącego zakładu. Programy wydłużania żywotności elektrowni jądrowych pozwalają utrzymać ich wydajność, szczególnie w Stanach Zjednoczonych.

Obecnie w 33 krajach w tym na Tajwanie działa 440 reaktorów jądrowych o łącznej mocy 390 GWe. W 2021 roku dostarczyły one 2653 TWh, czyli około 10% światowego zapotrzebowania na energię elektryczną.

Międzynarodowa Agencja Energetyczna OECD (IEA) w swoim raporcie World Energy Outlook (WEO) przedstawia obecną sytuację na rynku energetyki jądrowej. W wydaniu z 2022 roku IEA przewiduje wzrost zainstalowanych mocy jądrowych o ponad 43% od 2020 r. do 2050 r. (osiągając około 590 GWe). Scenariusz przewiduje całkowitą moc wytwórczą na poziomie 19 792 GWe do 2050 r., przy czym wzrost koncentruje się głównie w Azji, w szczególności w Indiach i Chinach.

Na budowę czeka około 100 reaktorów energetycznych o łącznej mocy brutto około 100 000 MWe, a w planach jest ponad 300 kolejnych. Większość obecnie planowanych reaktorów znajduje się w Azji, gdzie gospodarka szybko rośnie, a z nią zapotrzebowanie na energię elektryczną. Około 30 krajów rozważa, planuje bądź rozpoczyna programy energetyki jądrowej w tym Polska.

Budowa elektrowni jądrowej w Polsce

Budowa elektrowni jądrowej w Polsce może rozpocząć się już w 2026 roku w Choczewie na Pomorzu. Elektrownia będzie składać się z trzech reaktorów o mocy 1100 MWe brutto każdy. Pierwszy blok elektrowni miałby powstać już do 2033 r. W maju tego roku zostało utworzone konsorcjum projektowe firm Westinghouse i Bechtel dla budowy elektrowni jądrowej.

Andrzej Sidło z departamentu Energii Jądrowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska opowiadał nam, że jednym z istotnych założeń przy budowie bloku była możliwie duża polonizacja projektu, sięgająca min. 40% wartości prac. Z danych publikowanych przez MKiŚ wynika, że na rodzimym rynku mamy ponad 70 polskich firm, które ma doświadczenie i może prowadzić prace na rzecz sektora jądrowego. Firm, które w ostatnich 10 latach zrealizowało (w kooperacji z zagranicznymi koncernami) projekty dla elektrowni jądrowych lub dla zakładów wytwarzania paliwa jądrowego.

Jakie doświadczenie mają polskie firmy?

Zacznijmy od najnowszej realizacji: Hinkley Point C (Wielka Brytania): małopolska firma PUT „FIRMUS” wspólnie ze swoim zagranicznym partnerem jest odpowiedzialna za realizację dostawy elementów wchodzących w skład tzw. suwnicy obrotowej reaktora EPR. Na liście polskich poddostawców tego projektu – z zawartymi już umowami – widnieją takie firmy jak Famet, Rockfin, Projprzem, ZKS Ferrum.

Firmy z Polski również mają swoje miejsce w światowym łańcuchu dostaw dla sektora jądrowego. Na tak odległych rynkach jak Japonia, Meksyk, Kanada czy Indie można znaleźć polskie komponenty. Dla przykładu do kanadyjskiej elektrowni jądrowej Darlington zamontowano korpus turbiny, której obróbkę termiczną wykonał w 2018 r. kędzierzyński Famet. APS Energia wyprodukowała i wysłała stabilizatory zasilania UPS do Indii, które zostaną zamontowane na budowanej tam elektrowni atomowej Kudankulam II.

Krajowe firmy zrealizowały także prace na budowie trzeciego bloku elektrowni jądrowej w Finlandii. Firmy takie jak Elektrobudowa, Polbau, Warbud, KMW Enginnering, Gotech świadczyły usługi montażowe na terenie budowy. Zrealizowano tam także dostawy określonych komponentów wyprodukowanych w polskich zakładach. W szczycie natężenia prac na budowie elektrowni jądrowej w Finlandii pracowało 25 polskich firm.

Energomontaż Północ Gdynia wyprodukował środkową i górna część obudowy stalowej reaktora o wadze przekraczającej 400 ton na zlecenie francuskiej Arevy.

Przy budowie reaktora EPR we francuskiej elektrowni jądrowej Flamanville Polimex Mostostal i Energop Sochaczew wyprodukowały rurociągi obiegu wtórnego reaktora.

To tylko niektóre przykłady realizacji świadczonych przez polskie firmy na arenie międzynarodowej. Obecnie podejmowane są kroki, które mają przygotować polskie firmy do budowy elektrowni jądrowej w Polsce.

Już we wrześniu rozpoczną się bezpłatne specjalistyczne warsztaty w temacie energetyki jądrowej i zaawansowanych technik oraz technologii.

Wydarzenie kierowane jest do polskich firm produkcyjnych, inżynieryjnych oraz budowlano-montażowych jak również instytucji i organizacji pracujących na rzecz krajowych przedsiębiorstw takich jak: izby gospodarcze, klastry, ośrodki naukowe, uniwersytety, itd.

13-14 września w Krakowie odbędzie się pierwsze wydarzenie z serii. W przyszłym roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje organizację kolejnych seminariów prezentujących wybrane aspekty techniczne i biznesowe sektora jądrowego.

Pośród wielu ciekawych tematów znajdziecie wykłady m.in: o zastosowaniu BIM/IFC w energetyce jądrowej, o zaawansowanych technikach spawania w elektrowniach jądrowych, o digitalizacji jednostek inżynierii nuklearnej a nawet wykorzystaniu cyfrowego bliźniaka.

➡ Więcej informacji i szczegółowy program najbliższych warsztatów możecie znaleźć klikając w link:
www.polskiprzemysl.com.pl/event/warsztaty-energetyka-jadrowa/

Jak to wyglądało w skrócie?

Na początku 2005 roku polski rząd podjął decyzję, by rozpocząć działania dywersyfikacji źródeł energii i wprowadzić energetykę jądrową jaką kolejną opcję w produkcji energii.

W 2009 roku uznano energię jądrową za najbardziej opłacalną metodę redukcji emisji dwutlenku węgla spośród głównych opcji wytwarzania. Uchwała Rady Ministrów wezwała wówczas do budowy w Polsce co najmniej dwóch elektrowni aby zapewnić 15% mocy, przy spadku udziału węgla do 60% do roku 2030 r

W styczniu 2009 roku PGE, jako największa pod względem mocy grupa energetyczna w Polsce, ogłosiła plany budowy dwóch elektrowni jądrowych o mocy 3000 MWe każda, jedna ma zostać wybudowana na północy – w Żarnowcu, druga na wschodzie kraju.

W styczniu 2011 roku Rząd zatwierdził nowy program energetyki jądrowej, a w maju 2011 – parlament zdecydowanie przyjął większością głosów przepisy zmieniające krajowe Prawo Energetyki Jądrowej, które ma „zapewnić utworzenie przejrzystych i stabilnych ram regulacyjnych obejmujących cały proces inwestycyjny” przez Państwową Agencję Atomistyki, która będzie nadzorować budowę elektrowni.

W listopadzie 2018 r. Ministerstwo Energii opublikowało projekt Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. do konsultacji społecznych. Dokument potwierdził plany rozwoju energetyki jądrowej o mocy 6-9 GWe. Potwierdzono to w poprawionej wersji z maja 2019 r., która przewidywała oddanie do użytku pierwszego z sześciu bloków o mocy 1-1,5 GWe w 2033 r., a każdy kolejny blok miał być oddawany co dwa lata zastępując tym samym generację bloków węglowych. Ministerstwo oszacowało koszt budowy elektrowni jądrowej na 4,66 mln euro/MWe.

W październiku 2020 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska ogłosiło przyspieszenie planów, wzywając do wyboru technologii w 2021 r. i podpisania ostatecznej umowy na pierwszą elektrownię w 2022 r. Rząd formalnie przyjął politykę energetyczną w lutym 2021 r.

W czerwcu 2019 r. Polska podpisała dwustronne porozumienie o cywilnej współpracy nuklearnej z USA, a w listopadzie tego samego roku polski rząd sygnalizował, że planuje utworzenie spółki celowej, w której będzie miał 51% udziałów, pozostałe 49% będzie posiadał partner zagraniczny.

W kwietniu 2021 roku Skarb Państwa przejął za 531 mln zł PGE EJ1 oraz spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe, która została powołana do kierowania inwestycją. Spółka będzie posiadać 51% udziałów. Przewidywano wówczas moc na poziomie co najmniej 6 GWe. Ustalono, że pierwsza jednostka zostanie uruchomiona w 2033 r., a kolejne będą oddawane co dwa lata od oddania do użytku pierwszego reaktora. Plan zakładał, że pierwsze bloki mają powstać w Lubiatowie i Żarnowcu na Pomorzu, w północnej Polsce.

W marcu 2021 r. rząd ratyfikował międzyrządową umowę o współpracy nuklearnej, która daje USA 18 miesięcy na przygotowanie oferty technologicznej i finansowej dla elektrowni jądrowych. W czerwcu 2021 roku amerykańska Agencja ds. Handlu i Rozwoju przyznała grant spółce PEJ na wsparcie wstępnych prac inżynieryjnych i projektowych prowadzonych przez firmy Westinghouse i Bechtel pod kątem budowy reaktora AP1000 jako pierwszej elektrowni jądrowej w kraju.

W październiku 2021 r. EDF wyszedł z propozycją budowy do sześciu jednostek EPR o mocy 1650 MWe i tym samym dekarbonizację 40% krajowej energii elektrycznej.

W kwietniu 2022 roku koreańska firma KHNP złożyła ofertę na budowę sześciu bloków APR1400 o mocy 1345 MWe, gwarantując uruchomienie pierwszego reaktora do 2033 r. KHNP oświadczyła, że jest skłonna sfinansować 20–30% mocy projektu.

We wrześniu 2022 r. Westinghouse i Bechtel złożyły ofertę na budowę w Polsce sześciu wielkoskalowych reaktorów. Pod koniec października 2022 r. premier Polski ogłosił, że Westinghouse został wybrany na wykonawcę budowy pierwszej w kraju elektrowni jądrowej w województwie pomorskim, przy czym zaznaczył, że dokładna lokalizacja w pobliżu Morza Bałtyckiego zostanie potwierdzona.

W grudniu 2022 roku została podpisana dodatkowa umowa pomiędzy Westinghouse a PEJ określająca kolejne etapy – obejmująca zagospodarowanie terenu, wsparcie w zakresie licencjonowania i pozwoleń, umowy o usługi inżynieryjne oraz usługi planowania zakupów i budowy.

Pod koniec października 2022, spółka energetyczna ZE PAK ogłosiła, że podpisała list intencyjny z PGE i KHNP w sprawie budowy elektrowni jądrowej w oparciu o technologię APR1400 w Pątnowie w centralnej Polsce. Może to jednak zostać zakwestionowane lub zablokowane przez Komisję Europejską, jeśli nie będzie ona przestrzegać unijnych procedur konkurencji. Obecne przepisy UE stanowią, że w każdym przetargu na nową budowę musi wziąć udział kilku oferentów, a wszyscy oferenci muszą być traktowani jednakowo.

W listopadzie 2022 r. KHNP rozpoczęła ocenę terenu w Pątnowie. W grudniu tego samego roku cztery niemieckie kraje związkowe Brandenburgia, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Saksonia i Berlin protestują przeciwko budowie elektrowni jądrowej w Polsce.

W lutym 2023 r. PEJ zawarła porozumienie umowa z Akademią Górniczo-Hutniczą w Warszawie o współpracy w zakresie rozwoju technologii jądrowych i innych technologii mających zastosowanie w przemyśle jądrowym oraz działań wspierających rozwój energetyki jądrowej w Polsce.

W kwietniu 2023 roku ZE PAK i PGE ogłosiły zawarcie powołanie spółki joint venture pod nazwą PGE PAK Energia Jądrowa w celu zarządzania rozwojem elektrowni jądrowej w Pątnowie.

W maju 2023 zostało utworzone konsorcjum projektowe firm Westinghouse i Bechtel dla budowy elektrowni jądrowej.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Obserwuj nas także w Wiadomościach Google.

Jeśli spodobał Ci się artykuł i uważasz, że prezentowane przez nas treści są ciekawe i wartościowe – udostępnij dalej swojej społeczności. Dziękujemy.