ATB Tamel: silniki elektryczne z Tarnowa

Martin Neumann – prezes zarządu ATB Tamel SA – z dumą mówi o spółce, która ma blisko 70-letnią tradycję i doświadczenie w produkcji silników elektrycznych. Firma mająca siedzibę w Tarnowie wysyła swoje produkty do odbiorców praktycznie na całym świecie. Oferuje ponad 13 tys. rozwiązań konstrukcyjnych dostępnych od ręki, spełni więc każde oczekiwania klienta. Potrafi też łamać stereotypy i konkurować z producentami Państwa Środka na ich własnym terenie pod kątem niestandardowych rozwiązań.

Produkcja silników elektrycznych – czy to się opłaca?
Opłaca się. Robimy to od prawie 66 lat. Rynek silników elektrycznych stawia jednak duże wymagania. W wypadku silników standardowych konkurencja jest ogromna. Nasz zakład koncentruje się w szczególności na produkcji tych dostosowanych do indywidualnych wymagań poszczególnych klientów. Wytwarzamy również silniki do stref zagrożonych wybuchem, ognioszczelne, nieiskrzące EXNA, FUMEX, wielobiegowe. Taka dywersyfikacja produktów pomaga nam w utrzymaniu się na rynku oraz pozyskiwaniu nowych klientów.

Silniki elektryczne dzieli się na kilka grup. Pomówmy o tych, które wy produkujecie.
W ofercie mamy ponad 13 tys. indywidualnych rozwiązań konstrukcyjnych. Nasze produkty można poddać różnym klasyfikacjom. Mówiąc ogólnie, produkujemy niskonapięciowe silniki elektryczne do 1100 V. Są to silniki jedno- i trójfazowe, o różnych klasach sprawności (IE2, IE3, IE4, Nema Premium, MEPS). Klientom poszukującym lekkich i ekonomicznych rozwiązań konstrukcyjnych proponujemy silniki w obudowie aluminiowej, dostępne w wielkościach mechanicznych 63–180. Produkty w obudowie żeliwnej polecamy natomiast tam, gdzie kluczowe są takie czynniki jak masywność oraz wytrzymałość. Silniki w obudowie żeliwnej oferujemy w wielkościach 80–355. Oprócz produktów ogólnego przeznaczenia oferujemy także silniki o specjalnych zastosowaniach lub przeznaczone do pracy w szczególnych warunkach. Należą do nich silniki do stref zagrożonych wybuchem o wzmocnionej konstrukcji EXD/DE oraz EXE, jak również silniki nieiskrzące, stosowane przy wysokim stężeniu gazów. Naszym absolutnie wyjątkowym produktem jest FUMEX, silnik do ekstrakcji dymu w razie pożaru, znajdujący zastosowanie w tunelach, metrze czy garażach podziemnych. Ponadto konstrukcja naszego silnika pozwala na wiele modyfikacji montażowych.

W jakich dziedzinach przemysłu mają zastosowanie wasze silniki? Kto może liczyć na waszą pomoc, gdy potrzebuje silnika?
Nasze silniki są stosowane w naprawdę wielu dziedzinach – od przemysłu naftowego i gazowniczego, przez kolejowy, chemiczny i maszynowy, aż po branżę spożywczą. Wentylacje, klimatyzacje, pompy, kompresory  – to właśnie te urządzenia są napędzane przez silniki wyprodukowane w ATB Tamel. Nasze silniki można znaleźć w kopalniach przy przenośnikach, w piekarniach przy piecach, na statkach przy agregatach chłodzących, które zapobiegają psuciu się żywności, na platformach wiertniczych czy też przy wymiennikach ciepła. Nasze produkty są właściwie wszędzie.

Na stronie internetowej piszecie o Chińskiej Etykiecie Energetycznej, która pozwala sprostać ATB Tamel chińskim wymogom formalnym. Szereg polskich producentów narzeka na tanie produkty z Chin, a ATB Tamel stara się o względy tamtejszych klientów. O co tu chodzi?
Staramy się wybiegać w przyszłość i nie ograniczać naszego zasięgu ze względu na stereotypy. Musimy być otwarci na wszystkie możliwe rynki, nie wyłączając chińskiego. Tym bardziej że trudno go dzisiaj lekceważyć. Aby móc legalnie sprzedawać silniki w Chinach, konieczne było sprostanie wymogom sprawnościowym określonym przez Chiński Instytut Normalizacyjny. Tak naprawdę nie była to dla nas jakaś szczególna inicjatywa, a raczej kolejny oczywisty krok po zakończeniu certyfikacji na rynki USA, Kanady oraz Australii i Nowej Zelandii. Poza tym, właścicielem grupy ATB, którą nasz zakład współtworzy, jest chińska firma Wolong Holding Group. To daje nam możliwość ścisłej współpracy z podmiotami Państwa Środka.

Z nowym rokiem weszły w życie kolejne wymogi dotyczące wprowadzania na rynek silników elektrycznych, które obligują ich dostawców do sprzedaży wersji o wyższej niż dotychczas sprawności energetycznej. Jak te zmiany wpłyną na sytuację na rynku? Co to oznacza dla firmy i klientów?
Do tych zmian przygotowywaliśmy się od dawna. Trend do bycia przyjaznym środowisku powstał kilka lat wcześniej, zanim jeszcze zaczęły obowiązywać przepisy z tym związane. W latach 2007–2008 działał Polski Program Efektywnego Wykorzystania Energii w Napędach Elektrycznych (PEMP). Już wtedy ATB Tamel miał w ofercie silniki wysokosprawne. Dzięki determinacji w dążeniu do uzyskania możliwie najlepszej sprawności fabryka ATB Tamel w roku 2013 zaprezentowała silnik w klasie IE4 (Super Premium) na targach w Hanowerze. Podążanie za przepisami jest obowiązkiem każdego producenta, jednak rynek sterowany jest wymaganiami klienta, a te ostatnie nierzadko nie chodzą w parze z dyrektywami. Głównym powodem takiego stanu rzeczy są koszty zakupu silników wysokosprawnych. Mamy jednak nadzieję, że świadomość zalet wynikających ze stosowania silników wysokosprawnych IE3 przekona klientów do ich nabywania.

Pomówmy o technologiach stosowanych przez waszą firmę. Budujecie silniki tradycyjnym sposobem czy też stosujecie jakieś innowacje? A jeśli tak, to jakie?
Najnowszą wprowadzoną przez nas technologią jest malowanie według standardu NORSOK z użyciem cynku. Ten skomplikowany system malowania dla przemysłu przybrzeżnego wymagał przejścia przez trudny proces certyfikacji. Oprócz tego innowacyjnej technologii i produkcji pod specjalnym nadzorem wymagają silniki nuklearne stosowane w przemyśle atomowym. To samo dotyczy wspomnianych już silników FUMEX, które w zależności od specyfikacji muszą pracować nieprzerwanie do 3 godzin w temperaturze nawet 400 stopni. Nasz zespół ds. rozwoju cały czas pracuje nad udoskonaleniami konstrukcyjnymi i technologicznymi, które w dużej mierze dyktują sam rynek oraz zmieniające się przepisy.

Pomówmy o rynkach zbytu.
Silniki dostarczamy na sześć kontynentów. Większość naszej sprzedaży koncentruje się na kontynencie europejskim, część produktów trafia do Stanów Zjednoczonych i Kanady, trzeci ważny dla nas rynek to Azja, następnie Nowa Zelandia i Australia. Rynki mają swoją specyfikę i uwarunkowania, do których staramy się jak najlepiej dostosować. Każdy klient oczekuje innego standardu odnośnie do mocowania, wyposażenia czy koloru. Nasza konstrukcja daje ogromne możliwości modyfikacji zgodnie z potrzebami klientów. W ofercie mamy już kilkanaście tysięcy wariacji, więc jesteśmy w stanie szybko zareagować na te potrzeby. Poza tym ATB Tamel jest częścią grupy ATB, w której skład wchodzi 12 różnych podmiotów. Nawet jeśli my nie jesteśmy w stanie dostarczyć klientowi jakiegoś produktu, znajdzie on wsparcie u jednej z siostrzanych fabryk z Niemiec, Austrii, Serbii czy Wielkiej Brytanii.

Początki Fabryki Silników Elektrycznych Tamel sięgają roku 1949. To już 66 lat. Warto było?
Oczywiście. ATB Tamel jest fabryką głęboko zakorzenioną w świadomości tarnowian. Powstał kilka lat po wojnie, w zupełnie innych realiach, jako Południowe Zakłady Wytwórcze Silników Elektrycznych M-7. Przeobrażenia systemu polityczno-ekonomicznego oraz zmiana właściciela wyszły zakładowi ATB Tamel na dobre. Konieczne były zmiany organizacyjne, ale to dzięki nim udało się nie tylko przetrwać, lecz także stać się wiodącą fabryką grupy ATB Low Voltage, której głównym udziałowcem jest chiński Wolong. Dziś, poprzez te powiązania kapitałowe, jesteśmy częścią wielkiej organizacji o globalnym zasięgu i stabilnej pozycji na rynku. Już nie polskim, europejskim, ale właśnie światowym. Dajemy pracę prawie 900 osobom w Tarnowie. Działamy lokalnie i globalnie. Daje nam to wielką satysfakcję i motywację do dalszego rozwoju.

Czym wyróżnia się dobry silnik elektryczny? Na co powinien zwracać uwagę laik przy ich zakupie?
Tak jak w przypadku większości produktów na początku trzeba dokonać oceny wizualnej. Jeśli żeberka kadłuba są krzywe, lakier odpada, to z dużym prawdopodobieństwem ogólna jakość wykonania jest niska. Bardzo istotne jest zapoznanie się z parametrami elektrycznymi na tabliczce znamionowej, ponieważ producenci są związani normami dotyczącymi sprawności. Warto samodzielnie zweryfikować zgodność danych na tabliczce z przepisami. Ważne jest także zwrócenie uwagi na okres gwarancji, na wyposażenie zawarte w standardzie oraz na lokalizację serwisu czy dostępność części zamiennych.

Pochwalcie się waszą kadrą.
W naszym zespole są zarówno pracownicy z wieloletnim doświadczeniem, jak i świeżo upieczeni absolwenci uczelni. W ATB Tamel pracują specjaliści w zakresie odlewów żeliwnych i aluminiowych, uzwajania, montażu, tłoczenia blachy, malowania i impregnacji silników. Prawie każdy element silnika produkujemy samodzielnie, dzięki czemu sprawujemy pełną kontrolę jakościową nad produktem. Nasi specjaliści mają szeroką wiedzę o poszczególnych etapach wytwarzania silnika. Niezwykle ważni w ATB Tamel są konstruktorzy odpowiedzialni za aspekt elektryczny i mechaniczny pracy produktu. To oni również dostosowują naszą konstrukcję do zmieniających się wymogów sprawnościowych. Organizacja produkcji i jej aspekt logistyczny z wdrożonym systemem kanban także wymagają profesjonalnie działającego zespołu.

Zapytam jeszcze o plany na przyszłość.
ATB Tamel w ciągu ostatnich trzech lat stopniowo umacniał swoją pozycję, aby w rezultacie stać się kluczową jednostką grupy ATB Low Voltage, czyli części grupy ATB specjalizującej się w silnikach niskonapięciowych. Od 2012 r. zainwestowaliśmy w modernizację zakładu 10 mln euro. Zamierzamy konsekwentnie utrzymywać ten kierunek rozwoju. Będziemy nadal zwracać się ku klientom i pozostawać na bieżąco z wymaganiami rynku. Bardzo dobre rezultaty w zarządzaniu przyniosło nam wdrożenie lean management, więc tej ścieżki będziemy się trzymać w następnych latach. Oczywiście, stawiamy też na rozwój technologiczny i jakościowy. Cały czas testujemy prototypy w ramach nowych projektów. Nie tylko spełniamy bieżące oczekiwania naszych klientów, lecz także, poprzez pilną obserwację rynku, przewidujemy przyszłe wymagania. ATB Tamel przez lata zbudował swoją pozycję dzięki dobremu produktowi. Mimo zmieniających się okoliczności recepta na sukces pozostaje niezmienna. Nowoczesny produkt wysokiej jakości w konkurencyjnej cenie zawsze znajdzie nabywcę.