Jak wykonać fundamenty z betonu samozagęszczalnego?

Beton samozagęszczalny to nowoczesne rozwiązanie, które radykalnie zmienia sposób wykonywania elementów betonowych. Mieszanka betonowa sama rozprowadza się w szalunku, a jednocześnie nie ulega tzw. segregacji, czyli opadaniu kruszywa na dno mieszanki. Jest to możliwe dzięki odpowiedniemu dobraniu składników oraz zastosowaniu nowoczesnych domieszek chemicznych.

Rozwiązanie może być wykorzystywane przy wykonywaniu różnych elementów betonowych. W budownictwie jednorodzinnym idealnie sprawdza się przy wykonywaniu ław fundamentowych. Poniżej przestawiamy krótki poradnik jak należy wylewać beton samozagęszczalny, aby w pełni wykorzystać jego właściwości.

Wylewanie ław fundamentowych z betonu samozagęszczalnego

1) Bezpośrednio do gruntu

Wykonanie fundamentów metodą wylewania bezpośrednio do gruntu rozpoczyna się od zdjęcia wierzchniej warstwy gruntu i wykonania wykopu zgodnie z wymiarami ławy zawartymi w projekcie fundamentów. Głębokość, na jakiej powinien znaleźć się spód fundamentu, zależy od głębokości przemarzania gruntu i wynosi od 0,8 do 1,4 m, w zależności od regionu Polski.

Wykonany wykop zalecamy wyłożyć folią budowlaną. Dzięki temu woda z mieszanki betonowej nie będzie uciekała do gruntu (w przypadku chłonnych gruntów), a jednocześnie uzyskamy lepszy rozpływ mieszanki. Folię układamy na zakładkę uwzględniając położenie planowanych punktów wylewania i kierunek płynięcia mieszanki betonowej – patrz rysunek. Na łączeniach folię należy skleić taśmą samoprzylepną.

W tak przygotowanym wykopie układamy zbrojenie. Zbrojenie musi być otoczone warstwą betonu o grubości minimum 5 cm (otulina zbrojenia). Należy więc dopilnować aby pręty zbrojeniowe znajdowały się w odległości nie mniejszej niż 5 cm od folii – na dole należy użyć podkładki dystansowe.

Mając tak przygotowany wykop możemy przystąpić do wylewania betonu. Beton samozagęszczalny ma wyjątkowo płynną konsystencję i jego zasięg swobodnego rozpływu wynosi 7 m w każdą stronę. Punkty wylewania wyznaczamy więc z założeniem, że z jednego miejsca możemy wypełnić fundament o długości 14 m. Mieszanka może być wylewana bezpośrednio z leja betonomieszarki tzw. gruszki, ale należy się upewnić, że ważący około 30 ton pojazd może wjechać na teren budowy w pobliże punktów wylewania (krawędzi wykopu). Jeśli dostęp jest utrudniony możemy skorzystać z pompy do betonu.

Przed rozpoczęciem prac sprawdzamy czystość wykopu. Pozostałości materiałów budowlanych oraz wodę należy usunąć przed betonowaniem. Następnie rozpoczynamy wylewanie do wykopu. Mieszanka ulega samozagęszczeniu, co gwarantuje uzyskanie odpowiednich parametrów wytrzymałościowych bez konieczności wibrowania. Ponadto, płynna mieszanka dobrze otula zbrojenie, co zapewnia wysoką trwałość całej konstrukcji. Po wypełnieniu wykopu mieszanką betonową do wymaganej wysokości (pamiętając o zachowaniu min. 5 cm otuliny betonowej nad górnymi prętami zbrojenia) rozpoczynamy sztangowanie. Za pomocą sztangi (patrz zdjęcie) „ubijamy” górną powierzchnię ławy, aby uzyskać równą powierzchnię betonu.

Świeżo zabetonowana ława powinna być zabezpieczona przed zbyt szybkim odparowaniem wody zarobowej ze świeżego betonu. W tym celu przykrywa się ją folią lub systematycznie polewa wodą, przez co najmniej 7 dni (w zależności od warunków pogodowych). Beton uzyskuje deklarowaną wytrzymałość po 28 dniach. Po stwardnieniu betonu przechodzimy do kolejnego etapu, czyli wykonania ścian fundamentowych.

Cały proces wylewania ławy dla budynku jednorodzinnego o powierzchni około 200 m2 zajmuje 1-2 godziny i wymaga pracy jednej osoby. Wysoka płynność mieszanki samozagęszczalnej oraz brak wibrowania znacznie ograniczają problemy z obsuwaniem lub obrywaniem się gruntu w porównaniu z układaniem betonu standardowego. Dlatego też dla gruntów spoistych i półspoistych metoda wylewania betonu samozagęszczalnego bezpośrednio w grunt jest szybkim i skutecznym rozwiązaniem. Jeśli mamy do czynienia z gruntami przepuszczalnymi, które obsypują się do wykopu i uniemożliwiają jego prawidłowe wykonanie należy wykonać szalunek – patrz opis poniżej.

2) Wylewanie w szalunek

Beton samozagęszczalny może być również wylewany w szalunek, w taki sam sposób jak beton tradycyjny. Po wykonaniu wykopu, na dno jest wylewana 10 cm warstwa tzw. chudego betonu. Na nim montowane jest deskowanie i zbrojenie – tu również obowiązuje zasada o zachowaniu 5 cm odstępu pomiędzy zbrojeniem a szalunkiem, aby zapewnić odpowiednie otulenie zbrojenia.

W przypadku betonu samozagęszczalnego płynna mieszanka wywiera większy nacisk na szalunek, konieczne jest więc wzmocnienie szkieletu szalunku. Boczne podpory i poprzeczne wzmocnienia muszą być gęsto rozmieszczone. Dodatkowo można zastosować poprzeczne deski rozporowe, przeciwdziałające rozpieraniu szalunku – patrz zdjęcie.

Cały szalunek musi być ponadto solidnie zamocowany do podłoża (zakotwiony) – inaczej istnieje ryzyko że wpływający beton uniesie szalunek i wypłynie dołem. Należy zwrócić uwagę czy w bocznych ścianach szalunku nie ma dziur lub szpar. Jeśli są, należy zabezpieczyć je pianką poliuretanową, tak aby szalunek był szczelny i uniemożliwiał wypływanie mieszanki.

Do tak przygotowanego szalunku wylewamy mieszankę betonową, identycznie jak w przypadku wylewania bezpośrednio do gruntu. Potem sztangujemy i  zabezpieczamy przed wysychaniem

Nakłady i czas pracy w obu przypadkach przy wylewaniu betonu samozagęszczalnego są znacznie mniejsze niż w przypadku betonu standardowego. Ponadto nie musimy pilnować czy mieszanka została prawidłowo rozprowadzona w szalunku i zawibrowana – mamy pewność, że mieszanka odpowiednio wypełni szalunek, otuli zbrojenie i uzyska wymagane parametry wytrzymałościowe. My zaś zyskujemy solidny fundament pod nasz dom i możemy przejść do dalszych etapów budowy.