Zrównoważony rozwój cyfrowy w polskich firmach przemysłowych

Dążenie do jak najniższej emisyjności, analiza danych oraz ciąg dalszy cyfrowej transformacji – to główne trendy w zakresie zrównoważonych działań w najbliższych 5–10 latach. Najnowsze badanie Autodesk pokazuje, na jakim etapie dojrzałości w kontekście zrównoważonego rozwoju są firmy w Polsce.

Dynamicznie zamieniająca się sytuacja na świecie, nie tylko w kontekście dostępu do zasobów, ale też wyzwań związanych z sytuacją klimatyczną zmusza firmy do prowadzenia działań z zakresu zrównoważonego rozwoju. Aby zilustrować tę trajektorię zmian, Autodesk, we współpracy z ASM – Centrum Badań i Analiz Rynku, zrealizował badanie pt. Zrównoważony rozwój cyfrowy w polskich firmach przemysłowych i architektoniczno-budowlanych.

W badaniu ilościowym wzięło udział 200 firm, z czego połowę stanowiły przedsiębiorstwa przemysłowe. Wyniki analizy zostały uzupełnione wywiadami pogłębionymi z przedstawicielami branż, ukazując szersze spojrzenie na podejście do zrównoważonego rozwoju w polskich firmach.

Koncepcja zrównoważonego rozwoju nie jest nowa, lecz po nowemu wpisuje się w krajobraz biznesowy. Obecnie wiele firm w Polsce włącza zrównoważony rozwój w swój cykl biznesowy nie na zasadzie „nice-to-have”, lecz jako „must-have” w planowaniu i realizacji działań. Wyniki badania pokazują, że tylko 35% badanych firm podjęło nowe inicjatywy na rzecz zrównoważonego rozwoju w ciągu ostatniego pół roku. Misją Autodesk jest wsparcie firm i ułatwienie działań związanych ze zrównoważonym rozwojem – dlatego cieszę się, że dzięki naszemu badaniu widzimy dokładnie w jakim miejscu znajdują się polskie firmy i jak możemy im pomóc. – mówi Grażyna Kołodziejek, Country Marketing Manager w Autodesk.

ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ MA WAŻNE MIEJSCE, ALE GENERUJE KOSZTY

Z badania wynika, że zrównoważony rozwój zajmuje kluczowe miejsce w strategii korporacyjnej większości firm, lecz w bardzo wielu przypadkach brakuje do tego zagadnienia formalnego podejścia. Najdobitniej świadczy o tym fakt, że w niemal 70% zbadanych przedsiębiorstw nie funkcjonuje oddzielny zespół ds. zrównoważonego rozwoju.

Zdaniem większości badanych, inicjatywy z zakresu zrównoważonego rozwoju często nie są opłacalne – generują koszty, a nie przynoszą dodatkowego zysku. Niespełna 10% badanych firm zamierza wydać w najbliższych latach więcej niż 500 tys. euro na inwestycje z zakresu zrównoważonego rozwoju, a w 24% przedsiębiorstw kwota przeznaczona na ten cel najprawdopodobniej nie przekroczy 10 tys. Euro. Warto zwrócić uwagę na fakt, że 25% badanych wskazało „brak środków finansowych” jako ważne wyzwanie dla firmy w związku z realizacją celów zrównoważonego rozwoju.

OCZEKIWANIA KLIENTÓW MOTOREM NAPĘDOWYM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

W zakresie zrównoważonego rozwoju, firmy najwięcej inwestują w ograniczanie zużycia energii i materiałów (84,5%). Co więcej, 47,4% firm uważa, że w ciągu najbliższych dwóch lat inwestycje w tym zakresie wzrosną. Kolejno zgodność z przepisami prawa (67,7%) oraz technologia i oprogramowanie (60,4 %) to pozostałe sektory z największymi nakładami inwestycyjnymi. Dla 68,5% firm, z punktu widzenia realizacji strategicznych celów z zakresu zrównoważonego rozwoju, największe znaczenie ma wdrażanie innowacji niskoemisyjnych.

Tym, co motywuje firmy do zaangażowania się w zrównoważony rozwój, są oczekiwania klientów oraz partnerów biznesowych, a także presja wywierana przez regulacje i siły rynkowe. Ponad połowa (51,5%) ankietowanych przyznaje, że ich firmy angażują się w zrównoważony rozwój, aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom klientów.

Dla 35% badanych przedsiębiorstw przestrzeganie ekologicznych praktyk ma znaczenie przy wyborze podwykonawców (duże lub bardzo duże), dlatego właśnie oczekiwania klientów i partnerów handlowych wymuszą w najbliższej przyszłości wzrost zaangażowania uczestników rynku w działania związane ze zrównoważonym rozwojem.

TECHNOLOGIA W ZRÓWNOWAŻONYM ROZWOJU

Respondenci niemal jednogłośnie zgodzili się co do tego, że nie dałoby się realizować celów zrównoważonego rozwoju na obecną skalę, gdyby nie technologia. Przekonanie to odnosi się przede wszystkim do kwestii ekologicznych.

Jak wynika z badania, w przemyśle największy nacisk kładzie się na redukcję odpadów. Dzięki recyklingowi bowiem to, co jeszcze do niedawna uważano za śmieć, dziś – bez straty w jakości – można wykorzystać ponownie, często nawet kilkukrotnie. Odzyskany odpad może też posłużyć na dwa sposoby: jako tworzywo (np. aluminium) bądź jako źródło energii (np. biomasa).

Sprawa obiegu zamkniętego w produkcji jest niezwykle ważka nie tylko z powodu pilnej potrzeby ograniczenia zjawiska składowania w ekosystemie niebiodegradowalnych odpadów konsumenckich i przemysłowych. Jak zauważył jeden z respondentów, „zapotrzebowanie na tworzywa sztuczne – wbrew temu, co się mówi – zwiększa się”. Jednocześnie kurczą się zasoby ropy naftowej, niezbędnej do wytworzenia ich klasycznymi metodami. Oznacza to, że dalsze rozwijanie oraz implementacja technologii recyklingu w dłuższej perspektywie stanowi jedyną szansę na utrzymanie dotychczasowych kosztów produkcji (a nawet na ich obniżenie), a także na uchronienie natury przed jej jeszcze bardziej ekspansywną i wyniszczającą eksploatacją.

Technologia pozwala także optymalizować zużycie mediów – głównie prądu oraz wody – w całym cyklu produkcyjnym. Dzięki temu – podkreślali respondenci – na wytworzenie jednej tony materiału z roku na rok potrzeba np. mniej energii elektrycznej, a coraz częściej „zielonej” energii, gdyż ta staje się coraz bardziej dostępna.

TRENDY NA PRZYSZŁOŚĆ

Firmy, które w ostatnim półroczu podjęły nowe działania w kierunku zrównoważonego rozwoju, najczęściej inwestowały w nowe źródła energii (26%), korygowały swoją gospodarkę odpadami (20%) oraz podejmowały działania na rzecz energooszczędności (15%).

W ciągu najbliższych 5 lat ponad 42% ankietowanych planuje w swoich firmach projekty z zakresu projektowania w obiegu zamkniętym (circular design), 38% chce wprowadzić pomiar wbudowanej emisji CO2, a prawie co trzecie przedsiębiorstwo (31%) zamierza wprowadzić projektowanie generatywne (generative design). Wszyscy respondenci zgodnie przyznali, że w perspektywie kolejnych lat analiza danych będzie odgrywała kluczową rolę w zakresie zrównoważonego rozwoju. Dostrzegają, że ogromne ilości danych wciąż są wykorzystywane w niewielkim stopniu (np. w przemyśle) – w firmach brakuje narzędzi, by to robić, dość nisko jest również oceniana świadomość korzyści z ich stosowania.

Respondenci wyznaczając trendy przyszłości, często zwracali uwagę na aspekty społeczne. W ich ocenie rosnąca świadomość społeczeństwa w zakresie zrównoważonego rozwoju będzie miała znaczący wpływ na zaangażowanie branży przemysłowej w działania odpowiedzialne ekologicznie.

➡ Pełny raport z badania można pobrać na stronie autodesk.com/sustainability