Zakład Budowy Maszyn OSSA: rozwiązujemy problemy połączeń śrubowych

Motto Zakładu Budowy Maszyn OSSA brzmi: „Rozwiązujemy problemy połączeń śrubowych”. W tym celu tyski producent rozpoczął realizację dwóch projektów badawczych, mających na celu budowę zakrętarek, których w tak dużych zakresach momentów obrotowych nie ma jak dotąd nikt na świecie.

Producent m.in. przekładni planetarnych, kluczy hydraulicznych, napinaczy hydraulicznych, a także zakrętarek od kilkunastu lat konsekwentnie buduje swoją pozycję zarówno na rynku krajowym, jak i europejskim.

Firma specjalizująca się w urządzeniach z regulowanym momentem obrotowym oraz usługach służących odkręcaniu, zakręcaniu oraz napinaniu dużych śrub z określonym momentem obrotowym i siłą naciągu rozpoczęła prace zmierzające do skonstruowania nowatorskich urządzeń, które umożliwią jej jeszcze skuteczniejsze konkurowanie na rynku globalnym

Inteligentne zakrętarki
ZBM OSSA w styczniu, wraz z Akademią Górniczo-Hutniczą oraz Instytutem Napędów i Maszyn Elektrycznych KOMEL otrzymał grant z Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w którego ramach powstać ma zakrętarka wyposażona w silnik bezszczotkowy. Jego podstawowym zadaniem stanie się wyeliminowanie negatywnych czynników takich jak iskrzenie. Ponadto umożliwi on doskonałe sterowanie cyfrowe, precyzję w regulacji momentem obrotowym i zapewni większą sprawność.

Jest to drugi projekt badawczy tyskiego producenta, który w ostatnich miesiącach uzyskał dofinansowanie z NCBiR. Tak inteligentnej zakrętarki jak dotąd nie produkuje żaden zakład w skali globu. Najbardziej innowacyjnym rozwiązaniem technicznym, które zostanie w niej zastosowane, jest to, że będzie ona mierzyć moment obrotowy śruby w trakcie jej zakręcania. „Jest to niezwykle istotne, gdyż do tej pory moment obrotowy ustawia się na skalibrowanym urządzeniu i zakrętarka wyłącza się automatycznie po jego osiągnięciu. Ale czy rzeczywiście na śrubie jest żądany moment obrotowy, zależy od szeregu czynników: długości śruby, od tego, czy jest nasmarowana, nowa itd. Obecnie po dokręceniu trzeba najpierw sprawdzić urządzeniem statycznym, czy na śrubie uzyskaliśmy wymagany moment obrotowy, a później ewentualnie zmieniać moment obrotowy nastawiony na zakrętarce. Teraz chcemy mieć te informacje w trakcie pracy zakrętarki” – mówi Jan Ossa, prezes firmy ZBM OSSA.

W tym wypadku ważną rolę odgrywać będzie wprowadzenie bezpośredniego czujnika momentu, który będzie się znajdować w przekładni. Jak dotąd urządzenia tego typu przeprowadzają pomiar prądu i przerywają zasilanie w momencie, w którym przekroczona zostanie wartość momentu obrotowego. Tymczasem realizacja projektu umożliwi rzeczywiste kontrolowanie tego momentu. „Zależy mi na wbudowaniu do urządzenia elektroniki cyfrowej i przetwornika, dzięki temu sam moment obrotowy ma być mierzony bezpośrednio. Tworzymy więc inteligentną technologię, dzięki której zakrętarka nastawiać będzie konkretny moment obrotowy, na bieżąco mierzyć go na śrubie, a w razie potrzeby natychmiast samoczynnie ją dokręcać. Tego rodzaju urządzeń w tak szerokim zakresie momentów obrotowych nie spotka się na rynku, nawet światowym” – podkreśla Jan Ossa.

Jedyni w kraju
Tyski ZBM OSSA, działający na rynku od 17 lat, specjalizuje się w technice połączeń śrubowych, czyli urządzeniach z regulowanym momentem obrotowym do zakręcania i odkręcania śrub w zakresach momentów obrotowych od 60 do 40 tys. Nm. W asortymencie zakładu znajdują się m.in. przekładnie planetarne, klucze hydrauliczne, agregaty hydrauliczne, napinacze hydrauliczne, a także zakrętarki elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne.

Zakład jest jedynym krajowym producentem tego typu urządzeń. W zakrętarkach elektrycznych połączone są z sobą przekładnia planetarna z przekładnią pośrednią, a także napędem elektrycznym. Jest to automatyczne urządzenie dynamometryczne z regulowanym, jednakowym i powtarzalnym momentem obrotowym. W zakrętarkach pneumatycznych zastosowany jest silnik pneumatyczny współpracujący z zespołem regulującym ciśnienie. W zakrętarkach ZBM OSSA dokładność powtarzalności momentów obrotowych wynosi +/–3%.

„Jak to się stało, ze zostaliśmy jedynym producentem takich urządzeń w Polsce? Najwięcej producentów zakrętarek jest w Niemczech. Chodzi o kilka renomowanych firm. Parę z nich wprowadzałem na polski rynek, gdy byłem przedstawicielem. Wreszcie postanowiłem zrobić to sam i zacząłem szukać możliwości konstrukcji oraz produkcji – opowiada Jan Ossa i dodaje: – To są urządzenia specjalistyczne pod względem zastosowania. Znajdują się w nich odpowiednie stopy metali. Tego typu stopów w Polsce się nie produkuje, co jest istotne w kontekście wytrzymałości materiału. Odrębną sprawą jest konstrukcja i technologia produkcji. Nie jest łatwo skonstruować tego typu urządzenia: chodzi tu o minimalizację, wagę, uniwersalność, poręczność, bezpieczeństwo i pewność w działaniu”.

Firma specjalizuje się także w hydraulice siłowej. W tym zakresie ZBM OSSA jest przedstawicielem amerykańskiego producenta Power Team, prowadząc w jego imieniu na rynku polskim zarówno doradztwo techniczne, jak i sprzedaż oraz pełny serwis urządzeń firmy. Wśród urządzeń znajdujących się w związku z tym w ofercie tyskiego producenta znaleźć można m.in. cylindry, pompy, prasy, podnośniki i ściągacze. „Koncentrujemy się na dobrych relacjach z klientami. To, co robimy, nie jest produkcją rzędu, powiedzmy, stu czy dwustu sztuk miesięcznie. Firma funkcjonuje w przemyśle niszowym, ale stabilnym. Śruby były, są i będą. I muszą być dokręcone z właściwym momentem obrotowym. Działalność zakładu opiera się w głównej mierze na doradztwie, a w konsekwencji sprzedaży czy wynajmie urządzeń – informuje prezes firmy i dodaje: – Nasz klient oczekuje od nas rozwiązywania problemów dotyczących połączeń śrubowych. Wykonujemy również konstrukcje jednostkowe, dopasowane do konkretnego klienta.

15 t śrub do dokręcenia
Zakrętarki i inne urządzenia produkowane i oferowane przez ZBM OSSA pozwalają na wykonywanie wielu usług specjalistycznych związanych z dokręcaniem, odkręcaniem, a także napinaniem dużych śrub. Głównymi odbiorcami działań firmy w tym zakresie są m.in., energetyka, chemia, petrochemia, linie przesyłowe, przemysł maszynowy, konstrukcje stalowe, przemysł stoczniowy. „Obecnie coraz większy nacisk kładzie się na napinanie śrub. W tym zakresie wykonaliśmy jak dotąd szereg usług. Można powiedzieć, że skręciliśmy cały Stadion Śląski. Byliśmy też na Narodowym. Ale największą naszą inwestycją okazało się wykonanie w okresie 10 miesięcy mniej więcej 10 tys. połączeń śrubowych w ramach Projektu 10+ Lotosu w Gdańsku. Jako podwykonawcy włoskiej firmy wyprodukowaliśmy ponad 100 napinaczy hydraulicznych” – mówi prezes ZBM OSSA.

Różnego typu usługi związane z dokręcaniem śrub firma wykonuje nie tylko w kraju. W listopadzie kadra zakładu pracowała w Danii dla Statoil. Dla tej realizacji wyprodukowali 160 napinaczy hydraulicznych (specjalnego wykonania). W tego typu pracach ZBM OSSA niejednokrotnie rozwiązywać musi szereg złożonych problemów technicznych. W belgijskiej Gandawie zadaniem pracowników firmy był udział w wypoziomowaniu 100-tonowego zbiornika na wysokości 64 m, który zawieszony był na metalowej konstrukcji. W tym wypadku należało tak wykręcić, a następnie dokręcić wszystkie śruby, by nie naruszyć konstrukcji. To zadanie tyska firma zakończyła sukcesem.

Obecnie zakrętarki marki ZBM OSSA pracują m.in. w Kozienicach, przy budowie nowego bloku energetycznego. „Nasze hasło jest takie: rozwiązujemy problemy połączeń śrubowych. Niemal codziennie dostaję maile, że ktoś ma jakieś połączenie, np. z trudnym dostępem, i jest problem, jak daną śrubę czy nakrętkę odkręcić i zakręcić z kontrolowanym momentem obrotowym. W takich sytuacjach dobieramy sprzęt i zaczynamy działać. Na przykład jakiś czas temu w instalacji chemicznej w Zakładach Azotowych po pożarze trzeba było rozkręcać śruby, które miały bardzo duże rozmiary i były trudno dostępne. Dostęp do nich był możliwy tylko od dołu. Oni chcieli te śruby odkręcać czołgiem… Więc sprowadziłem z Anglii specjalny klucz hydrauliczny o maksymalnym momencie obrotowym 40 tys. Nm i tę usługę dla nich wykonałem. Zresztą zakupiłem ten klucz, jest to najprawdopodobniej największy taki klucz w Polsce – opowiada Jan Ossa i dodaje: – Częstym problemem jest dostęp do śrub, bo maszyny mają różne konstrukcje, a mało który z projektantów zastanawia się, jak później w tworzonych konstrukcjach stalowych śruby dokręcić. Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia w wypadku hal skręcanych na Targi Poznańskie. Architekt zaprojektował piękną konstrukcję, w której jednak znajdowały się śruby (węzły). Trzeba je było skręcić, gdyż konstrukcji stalowej nie można spawać. Aby więc zrealizować to zlecenie, należało skonstruować i wykonać nowy klucz hydrauliczny.

Wejść na globalne rynki
W planach strategicznych tyskiego producenta jest wejście z własnymi zakrętarkami na rynki światowe. Swój plan firma realizuje konsekwentnie od kilkunastu już lat. Zbudowała solidną markę na krajowym rynku, zarówno jako producent, jak i usługodawca. Jednocześnie firma stanowi realną konkurencję w Europie dla niemieckich producentów z branży. „Głównym celem firmy jest zakończenie obecnej fazy konstrukcji naszej nowej zakrętarki do maja 2015 r. i nawiązanie współpracy ze światowym dystrybutorem urządzeń do zakręcania i odkręcania śrub. W drugiej fazie rozwój firmy będzie się opierał na bazie nowych rozwiązań” – stwierdza Jan Ossa.

Umożliwić to mają dwa projekty badawcze, których realizację firma rozpoczęła w ostatnim czasie. Jeżeli ich rezultaty będą takie, jakie zakłada tyski producent, to za dwa lub trzy lata będzie on w stanie rzeczywiście wypłynąć ze swoimi inteligentnymi zakrętarkami na szerokie światowe wody. Ten skokowy rozwój pozwoli na kolejne badania i innowacje. „Kiedy będę miał w zakrętarkach nowy napęd, elektronikę cyfrową, to zamierzam obudowy w całości wykonywać w Polsce. Tak, żeby być w produkcji kompletnym i niezależnym. Obecnie całą obudowę zakrętarki, czyli rękojeść z silnikiem i stojanem, kupuję w Stanach Zjednoczonych.  Gdyby tam przestali je produkować, miałbym kłopot. Dlatego też czekam na końcowe rezultaty projektu z AGH. Wtedy podejmę starania, żeby robić swoje obudowy – mówi prezes ZBM OSSA i dodaje: – Cały czas pracujemy na ten skok jakościowy, ale to jeszcze potrwa jakiś czas. Dlatego też stawiamy na solidność w swoim działaniu, na innowacje z głową”.

Od dwóch lat ZBM OSSA posiada przedstawicielstwo w Moskwie, które z powodzenie zaopatruje w produkowane w Tychach zakrętarki zakłady na całym rynku wschodnim: zwłaszcza w Rosji, na Białorusi czy w Kazachstanie. Firma wykonuje również bardzo istotne badania naprężeń w śrubach i to w warunkach „polowych”, tzn. na budowie, a nie w laboratorium. W tym celu zakupiła za granicą specjalistyczny sprzęt.

Kluczem do realizacji śmiałych zamierzeń producenta zakrętarek z Tychów jest wieloletnie budowanie marki oparte na niezawodności oferowanych wyrobów, a także realizowanych usług w połączeniu z profesjonalną i zaangażowaną obsługą klienta. „Od szeregu lat nasza sprzedaż i usługi są na ustabilizowanym poziomie. Jednocześnie jesteśmy na wszystkich ważnych inwestycjach w Polsce, a jeśli nie my, to przynajmniej nasze urządzenia. Dzięki temu możemy śmiało myśleć o rozwoju” – podsumowuje Jan Ossa.