Spółka komandytowa – ciekawa alternatywa dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka komandytowa stała się w ostatnich czasach bardzo popularną formą podejmowania działalności gospodarczej. Dzieje się tak, ponieważ spółka komandytowa jako spółka osobowa pozwala na uniknięcie opodatkowania zysków z działalności spółki. Opodatkowani pozostają jedynie jej wspólnicy. Ponadto o atrakcyjności spółki komandytowej decyduje również możliwość „ograniczenia” nieograniczonej odpowiedzialności komplementariusza w ten sposób, że w miejsce osoby fizycznej komplementariuszem zostanie specjalnie w tym celu powołana spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Co to jest spółka komandytowa i jak się ją zakłada
Spółka komandytowa jest spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Spółkę komandytową wyróżnia brak osobowości prawnej, osobista odpowiedzialność wspólników oraz osobiste prowadzenie przez nich spraw spółki.

Wśród wspólników spółki komandytowej wyróżnia się komplementariuszy i komandytariuszy. Przyczyną wyodrębnienia przez ustawodawcę dwóch rodzajów wspólników jest odmienne ukształtowanie ich pozycji prawnej. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i subsydiarnie oraz prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz. Z kolei komandytariusz ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki do wysokości sumy komandytowej oraz co do zasady nie prowadzi on spraw spółki ani nie reprezentuje jej na zewnątrz.

Spółkę komandytową tworzy się poprzez zawarcie umowy spółki, której konieczne elementy określa art. 105 Kodeksu spółek handlowych. Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta pod rygorem nieważności w formie aktu notarialnego. Okoliczność ta jest badana przez sąd rejestrowy, którego postanowienie jest niezbędne dla rozpoczęcia bytu prawnego spółki komandytowej.

Odmiennie niż w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy zakładaniu spółki komandytowej nie ma potrzeby składania deklaracji, iż wkłady wspólników zostały już wniesione przed zarejestrowaniem. O terminie wniesienia wkładów decydują wspólnicy w umowie spółki.

Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisania do rejestru przedsiębiorców. Wpis ten ma charakter konstytutywny i jest obowiązkowy. Elementy zgłoszenia spółki komandytowej do sądu rejestrowego określa art. 110 § 1 ksh. Do wniosku o wpis należy także dołączyć umowę spółki, wykaz wspólników wraz z ich adresami (adresami do doręczeń), a także złożone wobec sądu albo poświadczone notarialnie wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentowania spółki.

Należy pamiętać, że do zgłoszenia spółki do rejestru uprawniony – a zarazem zobowiązany – jest każdy wspólnik, to jest zarówno komplementariusz, jak i komandytariusz.

Elementy kapitałowe w spółce komandytowej i korzyści z tego wynikające
Wspólnikami spółki komandytowej mogą być również osoby prawne. Specyficzną odmianą spółki komandytowej jest spółka, w której osoba fizyczna jest komandytariuszem, a utworzona przez nią spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – komplementariuszem. Takie rozwiązanie sprawia, że za zobowiązanie spółki komandytowej osoba fizyczna będzie odpowiadać jedynie do wysokości sumy komandytowej i kapitału, jaki wniosła do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (pod warunkiem że nie będzie członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością). Za zobowiązania spółki komandytowej komplementariusz odpowiada bez ograniczenia. Jest to przy tym odpowiedzialność subsydiarna, co oznacza, że w pierwszej kolejności odpowiedzialność za zobowiązania ponosi spółka komandytowa, w dalszej kolejności – gdyby egzekucja z majątku spółki komandytowej okazała się bezskuteczna – odpowiedzialność ponosić będzie komplementariusz. Z uwagi na to, że w omawianym przypadku komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, odpowiedzialność jest w zasadzie ograniczona do majątku tej spółki.

Przedstawiona powyżej konstrukcja spółki komandytowej umożliwia jednocześnie „pojedyncze” opodatkowanie dochodów wspólnika według jego wyboru albo podatkiem dochodowym według skali podatkowej, albo podatkiem liniowym. Tymczasem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością następuje niejako dwukrotne opodatkowanie. Najpierw spółka z ograniczoną odpowiedzialnością opodatkowana jest podatkiem dochodowym od osób prawnych jako dochód spółki, a następnie podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako dywidenda wypłacana wspólnikom.

Możliwe jest zatem skonstruowanie spółki komandytowej w taki sposób, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością będzie komplementariuszem i będzie w całości odpowiedzialna za zobowiązania spółki. Jednocześnie spółka ta będzie miała udział w zysku na poziomie 1%, a komandytariusze, będący osobami fizycznymi, na poziomie 99%. W takim przypadku podwójne opodatkowanie będzie dotyczyć tylko 1% zysku z prowadzonej działalności gospodarczej.

Wkłady i suma komandytowa
Wkład jest wartością majątkową wnoszą przez wspólników do spółki w zamian za prawo uczestniczenia w spółce. Poprzez wniesienie wkładów, na podstawie umowy spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągania wspólnego celu. Wkłady i ich wartość powinny być określone w umowie spółki. Przez sumę komandytową rozumie się zaś oznaczoną kwotowo górną granicę odpowiedzialności komandytariusza majątkiem osobistym za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli. Suma komandytowa podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego oraz ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Stanowi ona swego rodzaju gwarancję wypłacalności spółki.

Wkład może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Z uwagi na nieograniczoną odpowiedzialność komplementariusza za zobowiązania spółki przepisy Kodeksu spółek handlowych nie zawierają żadnych ograniczeń dla wkładów wnoszonych przez komplementariusza, natomiast w stosunku do komandytariuszy ograniczenia takie istnieją. Zgodnie z art. 107 § 2 ksh zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki (tzw. prowizja grynderska) nie mogą stanowić wkładu spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. Z kolei w myśl art. 107 § 3 ksh jeżeli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, zaś komandytariuszem – wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej spółki akcyjnej. Powyższe zakazy mają chronić wierzycieli spółki.

Reprezentowanie spółki
Jeżeli chodzi o reprezentowanie spółki komandytowej, należy podkreślić, że przepisy regulujące to zagadnienie mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących. Spółkę komandytową reprezentować mogą komplementariusze, których z mocy umowy spółki lub prawomocnego orzeczenia sądu nie pozbawiono praw reprezentacji. Spółkę komandytową mogą również reprezentować w charakterze pełnomocników lub prokurentów osoby trzecie. Komandytariusz nie posiada natomiast ex lege prawa do reprezentowania spółki. Może on natomiast reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik. Komandytariuszowi może zostać udzielone zwykłe pełnomocnictwo cywilne lub prokura. Przyjęta regulacja stanowi konsekwencję ograniczonej odpowiedzialności komandytariusza. Komandytariusz reprezentujący spółkę ma obowiązek ujawnienia swojego pełnomocnictwa. Niezachowanie powyższego aktu staranności powoduje szczególną, nieograniczoną odpowiedzialność komandytariusza za skutki czynności.

Prowadzenie spraw spółki
Przepisy dotyczące prowadzenia spraw spółki mają charakter względnie obowiązujący i mogą być umową spółki zmienione. Sprawy spółki komandytowej zasadniczo prowadzą komplementariusze. Jeśli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, osoby reprezentujące tę spółkę będą prowadziły sprawy spółki komandytowej. Komandytariusze nie mają prawa ani obowiązku prowadzenia spraw spółki. Przepisy Kodeksu spółek handlowych wprowadzają jednak możliwość nadania komandytariuszowi takiego prawa na mocy postanowień spółki. Prawo prowadzenia spółki, jako że jest ściśle związane z osobą komandytariusza, w przypadku zbycia przez niego ogółu praw i obowiązków w spółce nie przechodzi na nabywcę. Ciekawie przedstawia się sytuacja komandytariusza, który jest jednocześnie członkiem zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będącej komplementariuszem. Może on wówczas, nie narażając się na odpowiedzialność osobistą tak jak komplementariusz, prowadzić sprawy spółki komandytowej. W sprawach przekraczających zakres zwykłych czynności spółki wymagana jest zgoda komandytariuszy. Jest to zasada kodeksowa, która jednak może być zmieniona umową spółki. Nie ma również żadnych przeszkód, aby ustalić zasady prowadzenia spraw spółki w ten sposób, że na dokonanie określonych czynności wymagana będzie zgoda komandytariuszy.

Podsumowanie
Spółka komandytowa z udziałem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jako komplementariusza stanowi ciekawą alternatywę dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. O atrakcyjności tej formy prowadzenia działalności gospodarczej decyduje niższe opodatkowanie, brak odpowiedzialności wspólników oraz możliwość elastycznego kształtowania w niej relacji wewnętrznych.