„Od kilkunastu lat konsekwentnie budujemy wartość firmy. Patentus jako spółka obchodzi w tym roku 15-lecie, a jako firma 20-lecie istnienia. Od początku przyjęliśmy zasadę, by przede wszystkim inwestować. Czas pokazał, że takie działanie przynosi efekty” – mówi Józef Duda, prezes zarządu Patentus SA.

 
Patentus specjalizuje się w tej chwili przede wszystkim w produkcji maszyn górniczych – przenośników zgrzebłowych (lekkich i ciężkich) oraz przenośników taśmowych. Pracują one zarówno bezpośrednio przy odstawie urobku ze ścian wydobywczych (przenośniki ścianowe i podścianowe), jak i przy drążeniu wyrobisk górniczych (przenośniki lekkie). Ponadto firma w ostatnim czasie intensywnie rozwija produkcję przenośników taśmowych o szerokości taśmy 1000, 1200 i 1400 mm, pracujących w ciągach odstawy zarówno podścianowej, jak i głównej.

Czy wiesz, że… Nazwa firmy kojarzy się z patentami. Na początku firma specjalizowała się w ochronie własności intelektualnych. Pomimo zmiany profilu działalności spółka nie zaprzestała patentowania swych rozwiązań konstrukcyjnych. W roku 2012, w związku z powstaniem działu badawczo-rozwojowego, ponownie wzrosła ilość zgłoszeń patentowych. W ciągu roku opracowano pięć zgłoszeń patentowych i dwa wzory przemysłowe. Strategia firmy zakłada, że w kolejnych latach zgłaszane będą do ochrony kolejne wynalazki. W większości będą one dotyczyć techniki napędowej.

 
Jednocześnie Patentus produkuje również innego rodzaju maszyny górnicze, w tym kruszarki urobku, służące do kruszenia kęsów węgla na bryły o mniejszych gabarytach. W tej chwili w ofercie Patentusa znajdują się kruszarki, które budowane są zarówno na przenośniku zgrzebłowym ścianowym (kruszarki ramionowe budowane w strefie wysypu), jak i stacjonarne budowane w ciągu odstawy przenośnika podścianowego. Grupa zajmuje się również produkcją platform i wozów transportowych służących do przemieszczania elementów wyposażenia kopalni i na jej powierzchni, i na dole kopalni.

Obecnie produkcja  i remonty maszyn górniczych to ponad 80% przychodów firmy. Oprócz tego spółka znana jest na rynku polskim m.in. z produkcji urządzeń na podstawie własnych rozwiązań technicznych, handlu wyrobami hutniczymi, wykonawstwa konstrukcji stalowych, a także handlu materiałami biurowymi, opakowaniami foliowymi i papierowymi oraz własnego salonu sprzętu spawalniczego i odzieży ochronnej. W ostatnim czasie w ofercie spółki znalazła się również produkcja przekładni zębatych.

Innowacyjność i modułowość
„Patentus powstał w 1992 r. jako jednoosobowa firma, której właścicielem był mój brat. Z tego względu, że był on rzecznikiem patentowym, powstała nazwa Patentus. Zajmował się on ochroną własności patentowych – mówi Józef Duda i dodaje: Ja z żoną mieliśmy swoją działalność: produkowaliśmy opakowania z tworzyw sztucznych. Po jakimś czasie zaczęliśmy łączyć interesy i w roku 1995 powstała spółka cywilna, która w 2001 r. została przekształcona w spółkę jawną. Natomiast w czerwcu 1997 r. powstała spółka akcyjna o nazwie Patentus. Wyspecjalizowaliśmy się w produkcji maszyn górniczych”.

Tym, co charakteryzowało zarówno strategię, jak i rozwiązania techniczne Patentusa od samego początku działalności, było nastawienie na innowacyjność i poszukiwanie oryginalnych rozwiązań technologicznych. Dlatego też do dzisiejszego dnia podstawową cechą urządzeń produkowanych w firmie jest dążenie do wprowadzania nowinek technicznych, które pojawiają się na rynku szeroko rozumianych maszyn górniczych. Oprócz tego, w trakcie realizacji kolejnych kontraktów, podczas produkowania maszyn górniczych uwzględniane są również konkretne uwagi od użytkowników, które pojawiają się w trakcie eksploatacji maszyn.

Dlatego też każdy kontrakt traktowany jest przez Patentus indywidualnie, a poszczególne urządzenia są projektowane pod konkretnego odbiorcę. Uwzględniają one w związku z tym przede wszystkim oczekiwania techniczne klientów, a także warunki zabudowy i pracy danej maszyny w konkretnej lokalizacji. Drugim istotnym elementem maszyn produkowanych przez Patentus jest ich maksymalna modułowość. Ma to ułatwić eksploatację tych urządzeń oraz, w razie konieczności, szybką reakcję serwisu firmy. Modułowość pozwala także – w razie potrzeby – na szybkie przekonfigurowanie urządzenia do pracy w nowych warunkach lokalizacyjnych.

Firma wykonuje urządzenia tylko i wyłącznie na podstawie własnych rozwiązań technicznych, nie wykorzystuje modeli już istniejących. Do tej kategorii zaliczyć można produkowane przez Patentus przekładnie zębate, które stanowią rozwiązania wykonane zgodnie z oczekiwaniami ściśle zdefiniowanymi przez odbiorców.

Podczas produkcji wyrobów firmy stosuje się nowoczesne obrabiarki numeryczne i urządzenia spawalnicze, umożliwiające realizację wymagań klientów. Dodać należy, że w procesach wytwórczych stosowane są narzędzia wykorzystujące innowacyjne metody wytwarzania, co skraca czas obróbki i pozwala na uzyskanie wyrobu odznaczającego się dużą dokładnością wykonania.

Obecnie w Patentusie wdrażana jest technologia produkcji kół zębatych, oparta na odpowiednim kształtowaniu naprężeń w warstwie wierzchniej, co przełożyć się powinno na wzrost trwałości maszyn i urządzeń, a zatem zwiększyć czas eksploatacji danego urządzenia, tym samym mieć korzystny wpływ na środowisko naturalne.

Jednym z nowych rozwiązań, które wprowadza na rynek spółka, jest zamknięty układ chłodzenia urządzeń górniczych. Jego sposób działania ma na celu zminimalizowanie zużycia wody wykorzystanej do chłodzenia elementów przenośników taśmowych. Rozwiązanie jest w tej chwili w fazie testów ruchowych

Patenty Patentusa
„Od wielu lat nasz dział konstrukcyjny opracowuje nowe rozwiązania, ulepszając obecne i tworząc nowe produkty. Spółka opracowała też kilka patentów. W roku 2012 stworzyliśmy dział B+R, dzięki pozyskaniu wykwalifikowanego personelu oraz wsparcia unijnego na projekty badawcze. Rezultatami pracy nowego działu jest opracowanie w tym roku pierwszych projektów przekładni zębatych, złożenie pięciu wniosków patentowych oraz dwóch za granicą” – podkreśla Józef Duda.

Obecnie dział konstrukcyjny pracuje nad kolejnymi unowocześnieniami w przekładniach zębatych, których produkcja została uruchomiona w tym roku, a także nad tworzeniem nowych produktów oraz nad doskonaleniem rozwiązań objętych dwoma programami badawczymi, na których realizację przyznano spółce około 9 mln zł dotacji unijnych.

Pierwszy z nich dotyczy przekładni z układem diagnostycznym. Rezultatem prac badawczych ma stać się wprowadzenie do produkcji innowacyjnych, specjalizowanych przekładni zębatych, zapewniających lepsze parametry pracy. Drugi program związany jest z elementami zespołów transportowych, wykorzystujących innowacyjne technologie produkcji. Ma to umożliwić obniżenie kosztów produkcji przy zwiększeniu wytrzymałości tych podzespołów.

Patentus myśli już jednak o wprowadzeniu na rynek kolejnych rozwiązań technologicznych. Obecnie firma stara się o kolejne unijne wsparcie w wysokości 7,5 mln zł i pracuje nad nowoczesnymi zespołami napędowymi. Projekt badawczy zakłada stworzenie napędów, które zostaną wykonane z użyciem nowoczesnych technologii, wyposażonych w układy monitorowania parametrów pracy, co zapewni uzyskanie zwiększonej trwałości i niezawodności, co z kolei przełoży się na większą wydajność tych urządzeń.

Oprócz tego firma planuje w 2013 r. wprowadzenie do oferty usługi wykorzystania specjalistycznego sprzętu pomiarowego, który umożliwi dokładne badania metrologiczne kół zębatych stosowanych w wysokowydajnych maszynach i urządzeniach, charakteryzujących się dużą dokładnością wykonania.

„W dziale badawczo-rozwojowym obecnie zatrudnione są dwie osoby, ale w przyszłym roku planujemy jego rozbudowę. Z pewnością na tym nie poprzestaniemy. Naszą kreatywność techniczną wykorzystamy w najbliższych latach, gdyż kolejne fundusze unijne będą przyznawane tylko i wyłącznie na projekty innowacyjne. Czyli trzeba iść w tym kierunku” – stwierdza Józef Duda. Obecnie współpracujemy z jednostkami naukowymi i korzystamy ze wsparcia specjalistów w zakresie techniki napędowej.

Unijne wsparcie
Istotnym elementem, który pozwala firmie na dynamiczny rozwój, jest umiejętne korzystanie z funduszy europejskich. W 2011 r. Patentus złożył pięć wniosków o dofinansowanie unijne. Cztery projekty złożono w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz jeden w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Należy podkreślić, że spółce udało się uzyskać wszystkie te dotacje.

„Pieniądze z Unii nie są przyznawane w prezencie. Tutaj ważne są merytoryka i właściwe przygotowanie wniosków. Projekt musi być innowacyjny i trzeba to umieć pokazać. Warto zauważyć, że dotacje na programy badawcze w styczniu tego roku przyznano 45 wnioskom w Polsce, z tego trzy pochodziły ze Śląska, w tym dwa były nasze” – mówi Józef Duda.

Dzięki temu w kwietniu spółka podpisała dwie umowy o dofinansowanie na programy badawcze: „Innowacyjna technologia produkcji elementów cięgnowych systemów transportowych wykorzystująca materiały lane”, a także „Opracowanie innowacyjnej proekologicznej specjalizowanej przekładni zębatej zintegrowanej z układem diagnostycznym”. Pozwolić one mają na wdrożenie do produkcji innowacyjnych rozwiązań, dzięki którym firma zdobędzie przewagę konkurencyjną w kraju i za granicą. Projekty te będą realizowane do 2015 r.

W przypadku dwóch kolejnych projektów Patentus przygotowuje się do podpisania umów o dofinansowanie. Są to projekty złożone w ramach kredytu technologicznego na inwestycje w nowoczesne technologie. Pozytywną ocenę uzyskały w tym przypadku dwa wnioski dotyczące: „Wdrożenia innowacyjnej wysokowydajnej metody produkcji kół stożkowych wykorzystującej nawęglanie z preazotowaniem”, a także „Wdrożenia innowacyjnej technologii produkcji wielkogabarytowych elementów zespołów napędowych o zwiększonej trwałości eksploatacyjnej”. Rozpoczęcie prac w tym zakresie planowane jest jeszcze w 2012 r. Zakończenie tych inwestycji przewiduje się na rok 2014.

„We wrześniu zostaliśmy powiadomieni o uzyskaniu wsparcia na złożony w Śląskim Centrum Przedsiębiorczości projekt o tytule «Wzrost konkurencyjności i rozwój Patentus SA poprzez wprowadzenie do oferty innowacyjnych usług pomiarowych kół zębatych», dzięki któremu wprowadzimy bardzo dokładne pomiary kół zębatych. Pozwoli to na oferowanie precyzyjnych produktów dla wymagających branż takich jak energetyka czy kolejnictwo” – opowiada Józef Duda.

Czy wiesz, że… Patentus potrafi w skuteczny sposób korzystać z dotacji unijnych. Spółka do tej pory uzyskała dofinansowanie 10 projektów współfinansowanych z funduszy Unii Europejskiej, na łączną kwotę około 20,7 mln zł. Kolejny wniosek złożono w ramach programu pilotażowego „Wsparcie na pierwsze wdrożenie wynalazku”, którego wielkość to niecałe 22 mln zł, a wartość wydatków kwalifikowanych wynosi 15 mln zł, z czego 50% podlegać będzie refundacji. W związku z możliwością zdobywania kolejnych środków na rozwój spółka zamierza nadal startować w konkursach, by rozbudowywać swoje możliwości produkcyjne i biznesowe. Jeżeli uda się pozyskać dofinansowanie w ramach pilotażowego programu na wdrożenie wynalazku, suma środków pozyskanych dzięki programom unijnym w 2012 r. przekroczy 25 mln zł.

 
W związku z tym, że dotychczasowe działania firmy okazały się tak skuteczne, Patentus we wrześniu złożył kolejny wniosek o dofinansowanie w ramach POIG programu „Wsparcia na pierwsze wdrożenie wynalazku”, który zakłada wdrożenie do produkcji mechatronicznych zespołów napędowych do przenośników zgrzebłowych dużych mocy, powstałych przez zastosowanie opracowanych w dziale B+R dwóch patentów.

Jeżeli ten projekt okaże się skuteczny, w ciągu kilku lat firma planuje wprowadzenie nowego rozwiązania technologicznego m.in. na rynek chiński, gdzie istnieje duże zapotrzebowanie na nowoczesne i wydajne rozwiązania w górnictwie. W ramach tego programu przewidziana jest budowa nowej hali produkcyjnej wraz z budynkiem socjalno-biurowym, która ruszyła w październiku tego roku – bez względu na wyniki oceny wniosku.

Wartość hali szacowana jest na mniej więcej 6,6 mln zł. Hala ma stać się miejscem produkcji m.in. nowoczesnych zespołów napędowych oraz kół zębatych walcowych i stożkowych

Czekając na boom
Oprócz realizacji szeregu prac badawczych, planowanej budowy nowej hali i starań o kolejne dotacje unijne, Grupa Kapitałowa Patentus cały czas inwestuje. W styczniu tego roku zakupiła 70,62% akcji Przedsiębiorstwa Wielobranżowego Montex sp. z o.o. ze Świętochłowic. Ich łączna wartość wynosi 1,87 mln zł.

Spółka Montex specjalizuje się w budowie konstrukcji stalowych takich jak: kanały spalin i powietrza, konstrukcje kompensatorów, kontenerów, zbiorników ciśnieniowych, elementów rurociągów, elektrod do energetyki. Spółka ma potencjał do produkcji dużych i ciężkich konstrukcji, dzięki hali produkcyjnej o powierzchni około 4 tys. m2 oraz suwnicom 32-tonowym. Dzięki temu Patentus po raz kolejny zwiększy potencjał produkcyjny, poszerzy asortyment produktów oraz ograniczy zlecenia produkcji na zewnątrz.

W połowie 2011 r. powstała Patentus Strefa w Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. W tym przypadku nieruchomości pod działalność nowego zakładu produkcyjnego zostały zakupione od Syndyka masy upadłościowej HSW-Zakład Zespołów Mechanicznych w Stalowej Woli za 2,816 mln zł. Do chwili obecnej w rozbudowę działalności i potencjału produkcyjnego Patentus SA zainwestował mniej więcej 8 mln zł.

Te dwie strategiczne inwestycje – Patentus Strefa oraz Montex – są budowane w celu zwiększenia możliwości produkcyjnych Grupy, które będą wykorzystywane podczas realizacji dużych przedsięwzięć (związanych np. z inwestycjami w energetykę w Polsce).

Ma to znaczenie, ponieważ jednym z celów strategicznych Patentusa jest dywersyfikacja źródeł dochodów. „Inwestując w nowoczesne maszyny, będziemy w stanie wykonać wysokiej klasy koła zębate, a takie koła są niezbędne m.in. w energetyce. I ten dział chcemy w najbliższych latach rozbudować. Planujemy mieć w ciągu półtora roku nowiutki zakład, o bardzo wydajnej produkcji i wysoko przetworzonym produkcie” – mówi Józef Duda.

Patentus liczy na to, że wyroby firmy potrzebne będą w najbliższych latach, w trakcie oczekiwanego boomu inwestycyjnego w energetyce. Nakłady w tym zakresie mogą w ciągu najbliższych 10 lat osiągnąć poziom 170 mld zł. Oprócz tego koncerny węglowe planują kolejne duże inwestycje. W tym przypadku marka i maszyny górnicze spółki mają już swoją ustaloną renomę. Wiele wskazuje na to, że sposób Patentusa na rozwój po raz kolejny może się okazać skuteczny.

Czy wiesz, że… W najbliższych latach Patentus liczy na dobrą koniunkturę dla swoich wyrobów na polskim rynku. Jest tak z tego względu, że odbiorcy maszyn górniczych firmy planują wiele inwestycji. Jastrzębska Spółka Węglowa do 2015 r. zamierza wydać 4,5 mld zł, Kompania Węglowa – 11,6 mld zł do 2020 r., a Katowicki Holding Węglowy – 0,5 mld rocznie. Oprócz tego swoje kopalnie zamierzają budować m.in. Kopex, Investments Polenergia, NWR Karbonia, a także Kompania Węglowa. Prawdziwy boom inwestycyjny czeka jednak polską energetykę. Inwestycje w tym zakresie w ciągu najbliższych 10 lat mogą osiągnąć poziom 170 mld zł. Koła zębate, które w najbliższym czasie będzie produkować Patentus, mogą stać się ważnym elementem planowanych inwestycji.