Faustyna i Katarzyna dają z siebie wszystko. Będą pracowały również zimą

Kończący się 2021 r. dobrze zapisze się w annałach łódzkiego tunelu średnicowego, nazywanego „małym metrem”, który ma zrewolucjonizować komunikację aglomeracji łódzkiej. To największa, wyceniona na ponad 1,7 mld zł, inwestycja infrastrukturalna w mieście.

• Na jakim etapie są prace pod centrum łódzkiej aglomeracji?
• Dokąd doszły drążące tunele maszyny TBM, nazywane Katarzyna i Faustyna?

– Prace nad budową tunelu pod centrum Łodzi, którego oficjalna nazwa brzmi: „Udrożnienie Łódzkiego Węzła Kolejowego (TEN-T), Etap II, Odcinek Łódź Fabryczna – Łódź Kaliska/Łódź Żabieniec”, idą pełną parą – zapewnia portalowi Polski Przemysł Bartłomiej Zgorzelski, pełniący funkcję rzecznika projektu z ramienia wykonawcy.

Wykonawcą projektu budowy tunelu średnicowego pod Łodzią jest konsorcjum w składzie Przedsiębiorstwo Budowy Dróg i Mostów Sp. z o.o. z Mińska Mazowieckiego oraz firma Energopol – Szczecin SA. Mieszkańcom spacerującym po ulicach, pod którymi prowadzone są prace, trudno sobie do końca wyobrazić skalę i złożoności tego projektu. To ogromna podziemna fabryka, a praca pod ziemią, choć to nie kopalnia, jest równie trudna i złożona. Pod ziemią, w systemie dwuzmianowym pracuje 30 osobowy zespół specjalistów. Do dyspozycji mają dwie specjalistyczne maszyny TBM, (ang. tunnel boring machine), nazwane Faustyna i Katarzyna, które drążą tunele i jednocześnie układają tzw. tubingi, czyli zaokrąglone elementy obudowy tuneli, tworzące razem pierścienie. Każdy taki pierścień składa się z ośmiu elementów, ważących po ok. 2 tony. Do budowy tunelu wykorzystanych zostanie prawie 28 tys. betonowych tubingów.

Elementy te budowane są w fabryce w Mszczonowie i gotowe trafiają na budowę. – Wykonawca zadbał o regularne dostawy tych elementów i ich stały zapas. Po dostarczeniu są one opuszczane za pomocą specjalistycznych dźwigów do wykopu, skąd trafiają do części montażowej TBM-u. Ostatnim etapem jest złożenie ich w pierścień – tłumaczy Bartłomiej Zgorzelski. Pierścienie są szczelnie łączone ze sobą, a pomiędzy zewnętrzną powierzchnię tunelu, a grunt wstrzykiwana jest zaprawa iniekcyjna, która zapobiega ryzyku wystąpienia osiadań podłoża.

PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UE
Zgodnie z projektem pod łódzką metropolią zostanie wybudowanych 5 tuneli, które połączą ze sobą stacje Łódź Fabryczna, Łódź Kaliska i Łódź Żabieniec. Jest to kontynuacja modernizacji Łódzkiego Węzła Kolejowego, która rozpoczęła się budową podziemnego dworca i stacji Łódź Fabryczna. Początkowo „małe metro” miało mieć dwie stacje: Łódź Polesie oraz Łódź Śródmieście. Opcjonalnie zakładano możliwość budowy trzeciej. Latem 2021 r. dowiedzieliśmy się, że PKP Polskie Linie Kolejowe (PKP PLK) podpisały umowę na budowę kolejnego przystanku Łódź Koziny.

Przystanek Koziny powstanie w miejscu rozgałęzienia tuneli jednotorowych, z których dwa poprowadzą w stronę stacji Łódź Kaliska, dwa kolejne w stronę stacji Łódź Żabieniec. Stacja będzie miała dwie podziemne kondygnacje z peronami: poziom komunikacyjny z peronami dla pociągów odjeżdżających w kierunku stacji Łódź Kaliska i Żabieniec oraz perony dla podróżujących w kierunku stacji Łódź Fabryczna.

Powstaną 3 nowe przystanki: Łódź Śródmieście (u zbiegu ulic Zielonej/Zachodniej/Kościuszki), Łódź Polesie (u zbiegu ulic Ogrodowej/Karskiego) oraz Łódź Koziny (w rejonie Al. Włókniarzy i ul. Drewnowskiej), które zostaną zintegrowane z komunikacją miejską i ułatwią poruszanie się po mieście. Wartość projektu to dokładnie 1 434 417 385,13 zł netto. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Kwota dofinansowania wynosi to 1 219 254 777,16 zł netto.

JAKIE PRACE JUŻ WYKONANO?
Co zrobiono do tej pory? – Równolegle do drążenia tunelu prowadzone są prace przy budowie przystanków i komór niezbędnych z powodów technologicznych. W trakcie budowy są przystanki Śródmieście, Polesie i Koziny. Na przystanku Łódź Polesie, w rejonie ulic Ogrodowej i Karskiego, zakończono budowę ścian szczelinowych o głębokości do 30 m. Realizowany jest górny strop poziomu „zero” i rozpoczęto wykopy podstropowe celem umożliwienia wykonania stropu pośredniego w poziomie -1. W następnym etapie budowane będą płyty: denna i pośrednia. Ściany szczelinowe powstają także na przystanku Koziny – wyjaśnia Bartłomiej Zgorzelski.

Dodaje, że na przystanku Łódź Śródmieście zakończono prace rozbiórkowe wraz z demontażem torowiska tramwajowego i sieci trakcyjnej oraz wzmocniono okoliczne budynki i rozebrano budynki znajdujące się w kolizji z planowanym przystankiem. Rozpoczęto również realizację ścian szczelinowych.

Mniejsza maszyna TBM o imieniu Faustyna wydrąży 4 jednotorowe tunele o średnicy 8,5 metra i łącznej długości ok.4,5 km. Pierwszy tunel będzie miał ok. 900 metrów długości. Faustyna doszła już do 730 metra i obecnie, po przewierceniu się pod osiedlem zabudowy jednorodzinnej, ul. Drewnowskiej i Alei Włókniarzy, drąży tunel na terenie budowy przystanku Koziny – tzw. komora Włókniarzy.

Większa maszyna TBM o imieniu Katarzyna, z tarczą o średnicy ponad 13 metrów drąży dwutorowy tunel od ulicy Stolarskiej do stacji Łódź Fabryczna. Do tej pory maszyna wykonała ok. 270 metrów tunelu. Łącznie powstało już ok. 1000 metrów tuneli. Z tuneli wydobyto ponad 160 tys. ton urobku. W pobliżu czoła maszyn, znajdują się stacje rozładowywania segmentów tunelu i ładowania urobku. Za pomocą przenośnika ślimakowego urobek jest transportowany na taśmociągi, a następnie trafia na ciężarówki. Ziemia z budowy tunelu średnicowego w Łodzi będzie wykorzystana do rekultywacji terenu po żwirowniach. Specjalny dźwig opuszcza też na dół tubingi.

Źródło fot. TunELove

PO PIERWSZE – BEZPIECZEŃSTWO
Inwestycja jest prowadzona pod ścisłym nadzorem. Przy budowie tunelu wykonawca stosuje sprawdzone zabezpieczenia i rozwiązania dla ochrony mieszkańców i środowiska. Specjalna technologia TBM minimalizuje ryzyka związane z pracami prowadzonymi w sąsiedztwie gęstej zabudowy miejskiej. Ogranicza osiadanie terenu i budynków, osuwanie ziemi i powstawanie drgań. Utrzymanie dokładnego przebiegu kierunku drążeń zapewniają urządzenia monitorujące i kontrolujące. Naprowadzanie tarczy na właściwe współrzędne odbywa się laserowo.

Na trasie drążonych tuneli znajdują się urządzenia monitorujące i kontrolujące pracę maszyn, które nadzoruje specjalistyczny personel, a informacje obserwowane są na monitorach w kabinie, wewnątrz TBM-u. Także teren nad budową jest systematycznie monitorowany. Stale też mierzony jest poziom drgań. Dla bezpieczeństwa i komfortu mieszkańców wykonawca prowadzi podgląd zachowania pracujących maszyn i gruntu, monitorując na bieżąco teren oraz pomiar drgań. W razie potrzeby zakłada się wzmocnienie fundamentów wybranych budynków występujących na trasie tunelu.

Dla zwiększenia bezpieczeństwa dla niektórych nieruchomości przewiduje się kilkudniowy pobyt mieszkańców poza miejscem zamieszkania. Inwestor i wykonawca informują z wyprzedzeniem adresatów i ustalają z mieszkańcami szczegóły tej operacji. Czasowa zmiana lokum obejmie wybrane budynki na ok. 3-5 dni. Na czas nieobecności lokale relokowanych mieszkańców są pod całodobową ochroną.

POPRAWA KOMUNIKACJI W CENTRUM MIASTA
„Małe metro” ma przede wszystkim poprawić komunikację w centrum miasta. Dzięki niemu pod ścisłym centrum Łodzi będą mogły jeździć pociągi lokalne, regionalne oraz dalekobieżne, a przejazdy pociągiem pomiędzy stacjami miasta znacznie się skrócą. Przykładowo mieszkańcy osiedli Radogoszcz, Retkinia czy Chojny będą mogli szybko i sprawnie, w ciągu kilkunastu minut dojechać do stacji Śródmieście lub Fabryczna. Wzrośnie też liczba pociągów i częstotliwość ich kursowania.

Znacznie łatwiej będzie dojeżdżać do centrum Łodzi mieszkańcom miast współtworzących aglomerację Łódzką. Przykładowo mieszkańcy m.in. Głowna, Łasku, Kutna, Pabianic będą mogli w czasie do 30 minut znaleźć się w ścisłym centrum Łodzi. Dzięki temu będą mieli szybszy, bezpośredni dostęp do urzędów centralnych i placówek kulturalnych stolicy województwa. Łódź zyska wygodne połączenia kolejowe na osi wschód-zachód przez stacje Łódź Widzew, Łódź Fabryczna i Łódź Kaliska i na osi północ-południe przez stacje Łódź Widzew, Łódź Fabryczna i Łódź Żabieniec.

Nowe podziemne połączenie kolejowe między głównymi łódzkimi stacjami to nie tylko poprawa dostępu mieszkańców do transportu kolejowego, ale także mniej pojazdów na ulicach Łodzi co przełoży się na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Rozwój kolei to także ograniczenie emisji CO2 i korzyści dla środowiska.

DOTRZYMAMY TERMINÓW UJĘTYCH W HARMONOGRAMIE
Prace prowadzone pod centrum miasta, utrudniają głównie zróżnicowane warunki geologiczne. Maszyny muszą przebijać się m.in. przez grunty zawodnione, pełne dużych głazów narzutowych bądź piaski. To wpływa na tempo drążonych tuneli. – Mimo problemów technicznych staramy się, by dotrzymywać terminów ujętych w harmonogramie prac. Zależy też nam na tym, by prace przebiegały w bezpiecznych warunkach, dlatego tak dużą uwagę zwracamy na dochowanie wszelkich standardów bezpieczeństwa – zapewnia Bartłomiej Zgorzelski.

Przypomnijmy, że drążenie tuneli zaczęto 30 grudnia 2020 r., po wcześniejszym kilkakrotnym przekładaniu terminu rozpoczęcia prac. Przyczyną była pandemia Covid-19, która nie ominęła pracowników obsługujących najważniejsze maszyny oraz spowodowała opóźnienia w międzynarodowych łańcuchach dostaw.

Z tego też powodu przełożono termin zakończenia prac. Początkowo zakładano, że nastąpi to w grudniu 2021 r. Jednak w marcu bieżącego roku inwestor zapowiedział ukończenie prac w 2022 r.

Na koniec zapraszamy na materiał wideo z wnętrza tunelu zrealizowany latem tego roku.