Śląscy architekci stworzyli projekt Wieżowca 2017

Prestiżowy, amerykański magazyn eVolo rozstrzygnął międzynarodowy konkurs architektoniczny na Wieżowiec 2017. Jego zwycięzcami zostało dwóch absolwentów Wydziału Architektury Politechniki Śląskiej: Paweł Lipiński i Mateusz Frankowski. Ich projekt Mashambas Skyscraper okazał się najlepszy wśród 444 nadesłanych do konkursu zgłoszeń.

„Zielona rewolucja” – z Gliwic do Afryki
Konkurs magazynu eVolo nagradza najbardziej wizjonerskie i jednocześnie mogące mieć w najbliższej przyszłości wymiar praktyczny pomysły, związane z projektami budowy wysokich budynków. Założeniem konkursu jest, by dzięki nowatorskiemu użyciu technologii, materiałów, programów, estetyki i organizacji przestrzennych, projekty w bezpośredni sposób kwestionowały sposób, w jaki obecnie rozumiemy architekturę pionową, a także jej relacje z naturalnym i stworzonym przez człowieka środowiskiem. Jest talk z tego względu, że celem eVolo jest promowanie i omawianie najbardziej awangardowych pomysłów generowanych w szkołach wyższych i technicznych uczelniach na całym świecie.

Pierwsze miejsce jury konkursu przyznało młodym, polskim architektom za projekt Mashambas Skyscraper. Jego podstawą jest stworzenie obiektu, który byłby nie tylko wysoką, modułową i skalowalną budowlą, ale przede wszystkim nowoczesnym centrum edukacyjnym, a także rynkiem dla społeczności rolniczych na terenie Afryki Subsaharyjskiej. Wskazuje na ten fakt m.in. nazwa projektu. Jak tłumaczą twórcy projektu: „słowo Mashamba pochodzi ze wschodnioafrykańskiego języka Suahili i oznacza teren, który przeznaczony jest pod uprawę ziemi, lub też małe gospodarstwo rolne, służące do uprawy roślin i drzew owocowych. W jego obrębie znajduje się bardzo często dom rolnika i jego rodziny.”

W związku z tym projekt wieżowca Mashambas Skyscraper bezpośrednio nawiązuje do afrykańskiego kontekstu. Ma za zadanie nie tylko prezentować oryginalną i ciekawą architekturę, ale również – poprzez zastosowanie odpowiedniej technologii, być również odpowiedzią na problemy Afryki. Dlatego też celem nagrodzonego projektu Pawła Lipińskiego i Mateusza Frankowskiego jest dzięki odpowiednio wykreowanej przestrzeni architektonicznej, zwiększenie możliwości upraw zbóż, i poprzez to zmniejszenie głodu w tej części świata.

Jest to o tyle możliwe, że w ostatnich latach, w wielu regionach świata ubóstwo w znacznym stopniu się uległo zmniejszeniu (z około 40% do mniej niż 20%). Jest to efekt „zielonej rewolucji”, która spowodowała w skali globu ponad dwukrotne zwiększenie produkcji zbóż. Jednocześnie jednak pomimo kilku – jak dotąd nieskutecznych prób – związanych z zaszczepieniem na terenie Afryki Subsaharyjskiej nowych metod nawadniania, nawożenia i właściwego planowania produkcji zbóż, wiedza na ich temat, w tej części świata, pozostaje w dalszym stopniu nikła.
W związku z tym głównym celem projektu jest doprowadzenie „zielonej rewolucji” do najuboższych rejonów Afryki. Jak stwierdzają w uzasadnieniu przyznania nagrody organizatorzy konkursu: „Mashambas is a movable educational center, which emerges in the poorest areas of the continent. It provides education, training on agricultural techniques, cheap fertilizers, and modern tools; it also creates a local trading area, which maximizes profits from harvest sales. Agriculture around the building flourishes and the knowledge spreads towards the horizon. The structure is growing as long as the number of participants is rising. When the local community becomes self-sufficient it is transported to other places.”

Śmiała wizja kluczem do nowoczesnej architektury
Niezwykle istotnym elementem projektu jest technologia budowy zaprojektowanego przez absolwentów Politechniki Śląskiej wieżowca. Składa się on z modułów, które w prosty sposób mogą być transportowane, konstruowane, a następnie rozbierane tak, by Mashambas Skyscraper mógł dotrzeć w kolejny, potrzebujący nowych technologii rolniczych region.

W ten sposób opisują go twórcy projektu, będący członkami biura projektowego Grupa: „Budynek dostarcza lokalnej społeczności teoretyczną i praktyczną wiedzę o uprawie ziemi, tanich nawozach i podstawowych narzędziach rolniczych. Jego drugą najważniejszą funkcją jest znajdujące się na parterze targowisko, które maksymalizuje zyski rolników z ich zbiorów. Agrokultura w okolicach budynku rozkwita, a wiedza jest przekazywana w coraz dalsze zakątki tego regionu. Struktura rośnie tak długo jak zwiększa się liczba uczestników, gdy lokalna społeczność stanie się samowystarczalna, zostaje ona przeniesiona w kolejne miejsce z podobnymi problemami. Po budynku zostanie jedynie parter, który pełni funkcję lokalnego centrum. Konstrukcja jest zrobiona z prostych modularnych elementów, łatwo ją złożyć, rozłożyć i transportować. Moduły stawiane jeden na drugim tworzą wieżowiec, jest to forma która zabiera lokalnej społeczności najmniejszą możliwą ilość terenu.”

Dziki takiemu rozwiązaniu, nowatorska konstrukcja może przynosić lokalnej społeczności maksymalne korzyści handlowe, edukacyjne i społeczne, przy jednoczesnym maksymalnym wykorzystaniu stosunkowo niewielkiej powierzchni. Te elementy spowodowały nagrodzenie odważnej i z pewnością oryginalnej wizji budownictwa na miarę XXI wieku, w którym liczy się nie tylko nowoczesność zastosowanych materiałów, ale również maksymalna funkcjonalność oraz pełne wykorzystanie dostępnej przestrzeni. W przypadku Mashambas Skyscraper niezwykle cenna jest także prostota, dzięki której społeczne funkcje budynku mogą zostać w 100% wyeksponowane i wykorzystane.

Wieżowce jutra
Wizja śląskich architektów okazała się najlepsza spośród 444 nadesłanych do konkursu eVolo zgłoszeń. Jury nagrodziło trzy projekty. Wyróżnienia otrzymało także 22 prace młodych projektantów z całego świata. Drugie miejsce przyznano prezentującym Stany Zjednoczone Tianshu Liu i Linshen Xie za projekt pionowych fabryk w Megacities. Ich podstawą jest – ze względu na coraz większe rozczłonkowanie i zmniejszenie ich wielkości – stworzenie zakładów produkcyjnych w ten sposób, by znajdowały się one wewnątrz wieżowców, mogących być zlokalizowane w centrach dużych miast. Niezwykle istotnym elementem tego projektu jest jego energooszczędność, a także możliwość wykorzystania odpadów komunalnych w taki sposób, by były przekształcane w źródło m.in. nawozów, ciepła i energii elektrycznej.

Trzecie miejsce przyznano Javierowi López-Menchero Ortiz de Salazar z Hiszpanii za projekt Espiral3500. Jego zasadniczym elementem jest – na przykładzie zlokalizowanego na najbardziej zaludnionym, wschodnim wybrzeżu Hiszpanii rolniczego parku przyrody „La Albufera” – zbadanie tego, w jaki sposób umieścić przestrzeń zarówno prywatną, jak i publiczną w ramach jednego, zintegrowanego wieżowca. W ten sposób wewnątrz drapacza chmur zawarta zostałaby cała złożoność płaszczyzny poziomej miasta, wewnątrz pionowej struktury budynku.

Wśród projektów, które zostały wyróżnione przez magazyn eVolo znajdują się m.in drapacze chmur, zlokalizowane wewnątrz olbrzymich sekwoi; miejscowości, które osadzone są na zboczach gór, i zbudowane w ten sposób, że zwisają z nich; drapacze chmur zlokalizowane na górach lodowych, których ważna funkcją byłoby powstrzymanie topnienia lodowców; czy też zautomatyzowane miasta, które zorganizowane zostałaby zgodnie z zasadą plug-in.