W branży chemicznej duzi gracze inwestują w rozwój

Największe firmy na krajowym rynku chemicznym mają za sobą bardzo udany rok. Jest to efekt m.in. inwestycji, pozwalających na zwiększenie lub  rozszerzenie produkcji. Dzięki pozyskiwanym w ten sposób środkom spółki chemiczne mogą je zainwestować w kolejne, prorozwojowe inwestycje. W ten sposób zwiększają swój szanse na dalszą ekspansję zarówno na rynku krajowym, jak i międzynarodowym.

Remontowa „Wiosna 2017“

Grupa LOTOS zanotowała w 2016 roku najlepsze wyniki finansowe w swojej dotychczasowej historii. Zgodnie z danymi, upublicznionymi przez spółkę, skonsolidowany zysk EBITDA (wynik operacyjny powiększony o amortyzację) liczony wg metodologii LIFO wyniósł w 2016 roku blisko 2,6 mld zł i był o 20% wyższy w porównaniu do 2015 roku. Jednocześnie wynik operacyjny Grupy osiągnął poziom 1,9 mld zł i był o 175% większy niż rok wcześniej. Zysk netto ukształtował się na rekordowym dla LOTOS-u poziomie 1 mld zł. Rok wcześniej spółka zanotowała stratę w wysokości 0,3 mld zł.

Jest to efekt m.in. wyjątkowego przerobu ropy naftowej, który wyniósł blisko 10,4 mln ton, wynikający z faktu wykorzystania zdolności przerobowych rafinerii w Gdańsku na poziomie 99%. Średnie dzienne wydobycie ze złóż zlokalizowanych w Norwegii, Polsce i na Litwie wyniosło ponad 26,6 tys. boe (baryłek ekwiwalentu ropy naftowej).

W tym roku spółka kontynuuje Projekt EFRA, który związany jest z budową wielkiego kompleksu instalacji w rafinerii Grupy LOTOS. Postęp prac budowlanych – uwzględniając projektowanie, dostawy i prace budowlano-montażowe – przekroczył połowę. W ramach zrealizowanych już prac ustawiono na fundamentach i konstrukcjach żelbetowych największe oraz najcięższe aparaty, w tym m.in.: dwa reaktory instalacji koksowania DCU (ważące 240 ton każdy) i kolumnę destylacji hydrowaksu (ważącą 300 ton). – Po zakończeniu realizacji Projektu EFRA rafineria LOTOSU w Gdańsku umocni swoją pozycję jednego z najnowocześniejszych zakładów tego typu na świecie produkującego paliwa najwyższej jakości – mówi Mateusz Aleksander Bonca, wiceprezes Zarządu Grupy LOTOS S.A. ds. strategii i rozwoju. I dodaje: – Dla spółki kluczowe jest wyeliminowanie z naszych produktów ciężkiego oleju opałowego. To produkt nieekologiczny, którego produkcja jest nieopłacalna, bo sprzedawany jest z tzw. ujemną marżą, czyli za cenę niższą od ceny ropy. Dzięki technologii koksowania, którą wdrażamy w najbardziej innowacyjnej i ekologicznej wersji, uzyskamy głębszą konwersję, czyli większą ilość wysokomarżowych paliw z tej samej ilości ropy. Szacujemy, że rocznie uzyskamy dodatkowo 900 tys. ton wysokiej jakości paliw silnikowych. Marża rafineryjna zwiększy się o ok. 2 dolary na baryłce.

Jednocześnie rafineria w Gdańsku przechodzi największy remont w swojej historii. Od 3 marca do 15 kwietnia, w trakcie postoju remontowego „Wiosna 2017” odbywają się prace, związane z zapewnieniem rafinerii dalszego bezpiecznego funkcjonowania, a także wzrostem efektywności urządzeń na instalacjach. Jak informuje spółka: „główne prace modernizacyjne dotyczą trzech instalacji destylacji ropy. W efekcie czego wzrośnie ich efektywność przerobu i produkcja najcenniejszych, lżejszych frakcji ropy naftowej, z których LOTOS produkuje paliwa motorowe. Ponadto przeprowadzenie prac remontowych zwiększy elastyczność w doborze przerabianych gatunków ropy naftowej, co powinno przynieść Grupie LOTOS wymierne korzyści ekonomicznie.“

Remont obejmuje w pełnym zakresie m.in. 55 instalacji, 2,5 tys. aparatów i rurociągów oraz ponad 3,5 tys. urządzeń i armatury. W założeniu zapewnić ma nieprzerwane funkcjonowanie rafinerii przez najbliższe 4-5 lat. Postój remontowy „Wiosna 2017” wymaga zatrudnienia ok. 3 tys. pracowników z firm zewnętrznych. Do tej operacji koncern przygotowywał się przez 1,5 roku. Jej planowaniem zajmował się 100-osobowy zespół inżynierów, reprezentujący wszystkie branże koncernu.

Instalacja visbreakingu w 2020 roku

Grupa ORLEN również ma za sobą bardzo udany rok. W jego trakcie, w dniu 21 listopada, po raz pierwszy w historii, koncern stał się najbardziej wartościową spółką na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. W trakcie minionych 12 miesięcy zysk EBIDTA wyniósł 9,4 mld zł. Jest to efekt m.in. wzrostu łącznych wolumenów sprzedaży o 2%. Rekordowa liczba sprzedaży paliw osiągnęła poziom 10 mld litrów. Spółka utrzymała także pozycję regionalnego lidera w obszarze sprzedaży detaliczne paliw. Sieć stacji paliw ORLEN-u odnotowała 1,4 miliona transakcji dziennie.

Dzięki takim przychodom spółka realizuje szereg prorozwojowych inwestycji. Wśród nich w pierwszej kolejności wymienić należy rozpoczętą w Czechach budowę instalacji polietylenu. Oprócz tego w fazę realizacji weszła jedna z kluczowych inwestycji petrochemicznych ORLEN-u: budowa Instalacji Metatezy w Płocku. Ale nie tylko. – W 2016 roku kontynuowane były prace związane z budową dwóch największych gazowych elektrociepłowni w Polsce – we Włocławku (463MW) i Płocku (596MW). Jednocześnie podjęte zostały działania w kierunku zwiększenia samowystarczalności energetycznej stacji paliw. Prowadzony był pilotaż instalacji modułów fotowoltaicznych na obiektach koncernu, którego wyniki są obiecujące i poddawane są obecnie analizom. W fazie wstępnej pozostaje projekt zainstalowania na stacjach paliw turbin wiatrowych, który ma stanowić kolejny krok we wdrażaniu ekologicznych technologii – stwierdza Wojciech Jasiński Prezes Zarządu, Generalny Dyrektor PKN ORLEN S.A.

Zgodnie z ogłoszoną pod koniec 2016 roku strategią, koncern planuje przeznaczyć na inwestycje w latach 2017-2018 co roku średnio 5,4 mld zł. Ważną inwestycją w tym zakresie będzie budowa w Płocku instalacji visbreakingu. Ma ona pozwolić na pogłębienie przerobu ropy naftowej, a tym samym uzyskać większą o kilka punktów procentowych ilość paliw z baryłki ropy niż dotychczas. Uruchomienie instalacji ORLEN planuje w 2020 roku. Jak informuje spółka: „instalacja visbreakingu służy w rafineriach charakteryzujących się głębokim przerobem ropy naftowej (uzyskujących tzw. produkty białe jak gaz suchy i płynny, benzyna, nafta i olej napędowy), do m.in. uzysku dodatkowej ilości produktów lekkich z procesu termicznego krakingu (rozkładu) gudronu, czyli oleju ciężkiego będącego pozostałością procesu destylacji próżniowej ropy naftowej. W wyniku procesu destylacji mieszaniny poreakcyjnej uzyskuje się frakcje benzynowe i oleju napędowego. Natomiast powstały w trakcie procesu gaz jest oddzielany i po oczyszczeniu z zawartości związków siarki zostaje wykorzystany jako paliwo technologiczne do podgrzewania surowca (ropy) w procesach rafinacji. Proces Visbreakingu jest stosowany głównie w rafineriach wytwarzających składniki lotne z użyciem wodoru, przy niskiej konwersji, które produkują duże ilości oleju napędowego.”

Nowe centrum badawcze

Kolejny duży gracz z szeroko pojętej branży chemicznej inwestuje w nowe technologie. Grupa Azoty uzyskała tytuł „Innowacyjnej Firmy 2016” w konkursie zorganizowanym przez „Home&Market”. Przedsiębiorstwo wyróżnione zostało w kategorii Innowacyjne Produkty/Usługi za inwestycję PDH. Jej celem jest budowa jednostki procesowej wraz z instalacjami pomocniczymi i niezbędną infrastrukturą oraz rozbudowę terminalu chemikaliów w Policach. Dzięki temu terminal będzie w stanie obsługiwać największe w Polsce statki z LPG. Rentowność inwestycji zapewnić ma perspektywa pokrycia całego wewnętrznego zapotrzebowania Grupy Azoty na propylen. Koszt budowy szacowany jest na 700 mln dol. Wstępnie moment uruchomienia PDH zaplanowany jest w 2021 roku.

Również w obszarze produktowym spółka została wyróżniona w czasie minionych dwunastu miesięcy. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przyznała Grupie Azoty ZAK S.A. wraz z Instytutem Ciężkiej Syntezy Organicznej „Blachownia” wyróżnienie za innowacyjną technologię wytwarzania estrów specjalistycznych na bazie alkoholi OXO. Technologia umożliwi wprowadzenie nowych plastyfikatorów polimerowych do oferty koncernu. Wpisze się także w zakres bioproduktów, ze względu na zastosowanie bioodnawialnego kwasu bursztynowego. Do głównych zalet nowych plastyfikatorów zaliczyć należy właściwości użytkowe, w tym m.in. niższą migrację, znacznie niższą lotność oraz pozytywny wpływ na właściwości wytrzymałościowe tworzywa.

Projekt, obejmujący realizację prac rozwojowych na linii pilotażowej, na której zaimplementowana zostanie nowa technologia w skali półprzemysłowej, umożliwiając wytworzenie partii prototypowych nowych produktów – uzyskał dofinansowanie Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, w wysokości 23 mln zł. Dzięki temu, w ciągu trzech lat po zakończeniu tego projektu możliwe stanie się rozpoczęcie produkcji w skali przemysłowej.

Oprócz tego spółka planuje w Tarnowie budowę Centrum Badawczo-Rozwojowego. Koszt budowy szacowany jest na 88 mln zł. Inwestycja, która uzyskała dofinansowanie w wysokości 20 mln zł w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, obejmuje budowę nowego budynku laboratoryjno–biurowego wraz z halą półtechnik oraz zakup niezbędnego wyposażenia i sprzętu badawczego oraz oprogramowania.

Plany inwestycyjne, Grupa zamierza zrealizować w oparciu o wypracowane zyski. Jak wynika z szacunkowych danych za 2016 rok – spółka wypracowała niemal 9 mld zł przychodu. EBIDTA ukształtowało się na poziomie 1,005 mld zł. Zysk netto wyniósł 375,15 mln zł.

Setka inicjatyw

Również Grupa CIECH planuje realizację projektów prorozwojowych. Jest tak m.in. z tego względu, że spółka ma za sobą udany rok. Przychody wyniosły niecałe 3,5 mld zł, zysk operacyjny 660 mln zł, a EBIDTA 877 mln zł. Jest to efekt m.in. inwestycji w obszarze sody. Zakłady Grupy CIECH zanotowały rekordową produkcję w swojej historii dzięki zrealizowanemu programowi inwestycji w latach 2014-2016. Jednocześnie inwestycja w segmencie Krzemiany i Szkło w postaci wymiany pieca do produkcji szklistego krzemianu sodu, pozwoliła na podwojenie zdolności produkcyjnych i realizację długoletniego kontraktu z firmą Solvay o łącznej wartości 0,5 mld zł.

W tym roku spółka zapowiada koleje działania w obszarze badań i rozwoju.  – Rok 2017 będzie stał pod znakiem dalszego podnoszenia efektywności i rozwoju produktów specjalistycznych. Z tym związane są kolejne inwestycje, m.in. w dalszy rozwój produktów solnych oraz w nowoczesną produkcję sody oczyszczonej dla branży farmaceutycznej. Analizujemy też inne możliwości inwestycyjne, które mogą wzmocnić naszą pozycję w najbardziej atrakcyjnych segmentach rynkowych. Dodatkowo, działania te są niezbędne w świetle wyzwań stojących przed branżą chemiczną związanych ze zmiennością cen surowców energetycznych, czy polityką w zakresie emisji CO2 – argumentuje Maciej Tybura Prezes Zarządu Grupy CIECH. – Prowadzimy intensywne prace badawczo-rozwojowe, pracując nad około setką inicjatyw.

Wśród inwestycji, które realizowane są przez Grupę, wymienić należy m.in. budowę nowego magazynu bloków długich, prowadzoną przez spółkę CIECH Pianki. Ta szacowana na 10 mln zł inwestycja umożliwi pełną automatyzację procesu składowania bloków elastycznej pianki poliuretanowej o długości 30 m. Jednocześnie szerokie plany rozwojowe ma spółka CIECH Sarzyna, która do 2021 roku zamierza poszerzyć swoje portfolio o ok. 50 nowych produktów, w tym przede wszystkim herbicydów i fungicydów.

Milion dla innowatora

PCC Rokita jest kolejną firmą chemiczną, która ma za sobą rekordowy rok. Zysk EBITDA Grupy w 2016 roku osiągnął poziom 290 mln zł i był wyższy od zysku w 2015 roku o 133,1 mln zł. Skonsolidowany zysk netto wyniósł 202,7 mln zł w porównaniu do 84,8 mln zł za 2015 roku. Jest to efekt nie tylko z rosnących cen ługu sodowego i sody kaustycznej, ale również zrealizowanej inwestycji w wysoce efektywną, proekologiczną instalację elektrolizy membranowej.

W grudniu spółka zakończyła z sukcesem rozruch instalacji wytwórni kwasu monochlorooctowego (MCAA), który produkować będzie 42 tys. ton substancji, wykorzystywanej w przemyśle spożywczym i napojowym oraz do produkcji leków, produktów higieny osobistej, kosmetyków, barwników i środków ochrony roślin. Jednocześnie PCC Rokita zapowiada kolejne inwestycje w Brzegu dolnym, w tym instalację szóstego elektrolizera, pozwalającego na zwiększenie produkcji.

Kolejnym chemicznym inwestorem jest Synthos. Przedsiębiorstwo pod koniec ubiegłego roku zakończył dwa duże zadania inwestycyjne w obszarze energetyki, związane z dostosowaniem instalacji wytwórczych pary do nowych, zaostrzonych wymagań związanych z ochroną środowiska, tj. dopuszczalnymi poziomami emisji zanieczyszczeń, takich jak dwutlenek siarki, tlenki azotu i pyłów. W tym roku firma przeznaczy kolejne 20 mln zł na inwestycje w zakład Synthos Dwory w Oświęcimiu. Wśród nich wymienić należy: budowę instalacji dopalania Lotnych Związków Organicznych (LZO) z produkcji polistyrenu do spieniania EPS; poprawę efektywności oddestylowania LZO z produkcji lateksów syntetycznych; a także ograniczanie emisji niezorganizowanej poprzez modernizację systemów wentylacji i zabudowę filtrów/urządzeń oczyszczających powietrze.

Jednocześnie spółka zorganizowała konkurs Synthos Chemical Award dla młodych naukowców, w której główną nagrodą jest 1.000.000 zł. Głównym celem konkursu jest promocja, wyróżnienie i nagrodzenie najlepszego polskiego chemika – innowatora, którego odkrycie naukowe lub wynalazek został wdrożony lub ma szansę zostać wdrożonym, a tym samym wpływa na rozwój polskiego przemysłu chemicznego.

O tym, że na tym lista nowych inwestycji w polskiej chemii będzie dłuższa świadczy fakt ogłoszenia przez NCBiR naborów wniosków w programie INNOCHEM. Wnioski przyjmowane są do 28 kwietnia. Budżet konkursu wynosi 180 mln zł. Wartość dofinansowanych projektów wyniesie od 1 mln zł do 20 mln zł (o 60 mln zł więcej niż w pierwszej edycji programu). Dofinansowane zostaną te projekty, które będą miały pewność komercjalizacji wyniku prac naukowych w obszarze chemii. Również dzięki temu spodziewać się możemy kolejnych dużych projektów, w konsekwentnie stawiającej na rozwój branży.